Naar de oude siteDe grootsheid van het werk van de Heer - Psalm 111
x
Informatie over dit document
De grootsheid van het werk van de Heer - Psalm 111
Catechesereeks over Psalmen en Kantieken - Tweede Vespers van de Zondag, Week III
Sint Pietersplein
Paus Benedictus XVI
8 juni 2005
Pauselijke geschriften - Audiënties
2005, Libreria Editrice Vaticana / Stg. InterKerk
Gesproken woord: Italiaans/Duits
Vert. uit Duitstalige Vaticaanse versie
Bron: vatican.va
Zie de gebruiksvoorwaarden van de documenten
Vert. uit Duitstalige Vaticaanse versie
Bron: vatican.va
Zie de gebruiksvoorwaarden van de documenten
15 september 2023
Sophie van Mierlo
14 oktober 2023
8989
nl
Referenties naar dit document van thema's en berichten
Open uitgebreid overzichtExtra opties voor dit document
Kopieer document-URL naar klembord Reageer op dit document Deel op social mediaInhoudsopgave
- Inhoud
Lezing: Psalm 111: 1-2, 4-5, 10 [5061|+16542]
1. Lofzang op de weldaden van de Heer Halleluja! Ik zal de Heer loven met heel mijn hart, in het gezelschap van de oprechten en in hun gemeenschap.
2. De werken van de Heer zijn groot, kostbaar voor allen die er vreugde in vinden.
4. Hij heeft een aandenken gemaakt voor Zijn wonderen, De Heer is genadig en barmhartig.
5. Hij heeft voedsel gegeven aan wie Hem vrezen, Hij denkt voor eeuwig aan Zijn verbond.
10. De vreze Gods is het beginsel van wijsheid; allen die ernaar handelen zijn wijs. Zijn glorie houdt voor eeuwig stand.
1. Lofzang op de weldaden van de Heer Halleluja! Ik zal de Heer loven met heel mijn hart, in het gezelschap van de oprechten en in hun gemeenschap.
2. De werken van de Heer zijn groot, kostbaar voor allen die er vreugde in vinden.
4. Hij heeft een aandenken gemaakt voor Zijn wonderen, De Heer is genadig en barmhartig.
5. Hij heeft voedsel gegeven aan wie Hem vrezen, Hij denkt voor eeuwig aan Zijn verbond.
10. De vreze Gods is het beginsel van wijsheid; allen die ernaar handelen zijn wijs. Zijn glorie houdt voor eeuwig stand.
Referenties naar deze alinea: 0
Geen referenties naar deze alineaExtra opties voor deze alinea
Kopieer alinea-URL naar klembord Reageer op deze alinea Deel op social media
1
Beste broeders en zusters!Vandaag voelen wij een krachtige wind. In de Heilige Schrift staat de wind symbool voor de Heilige Geest. Laten wij hopen dat de Heilige Geest ons nu zal bijstaan terwijl wij ons bezinnen op psalm 111 [5061|+16541], de psalm die wij zojuist hebben gehoord. Deze psalm is een lofzang en een danklied voor de vele zegeningen die kenmerkend zijn voor God Zijn wezen en Zijn heilswerk:
Referenties naar alinea 1: 0
Geen referenties naar deze alineaExtra opties voor deze alinea
Kopieer alinea-URL naar klembord Reageer op deze alinea Deel op social media
Er wordt gesproken over 'barmhartigheid' en 'genade', over 'gerechtigheid', over Zijn 'krachtige daden', over 'betrouwbaarheid', over 'waarheid', over 'oprechtheid', over 'trouw', over 'het verbond', over 'werken', over 'wonderen'. Er wordt zelfs gesproken over 'het voedsel' dat Hij geeft, en ten slotte over 'Zijn Heilige Naam', oftewel Zijn persoon. Het gebed is daarmee een bezinning op het mysterie van God en de wonderen die Hij tot stand brengt in de heilsgeschiedenis.
Referenties naar deze alinea: 0
Geen referenties naar deze alineaExtra opties voor deze alinea
Kopieer alinea-URL naar klembord Reageer op deze alinea Deel op social media
2
De psalm begint met het werkwoord 'loven'. Dit loven vindt niet alleen plaats in het hart van de bidder maar ontstaat ook uit de gehele liturgische bijeenkomst. (Ps. 111, 1) [[b:Ps. 111, 1]] Het thema van dit gebed, dat ook het dankritueel omvat, wordt uitgedrukt in het woord 'werken'. (zie vers 2 en vers 7) [[b:Ps. 111, 2.7]] Dit woord verwijst naar het heilbrengende handelen van de Heer, het is de verkondiging van Zijn 'gerechtigheid' (vers 3) [[b:Ps. 111, 3]]; een benaming die in het Bijbelse taalgebruik met name verwijst naar de liefde die leidt tot verlossing.
Referenties naar alinea 2: 0
Geen referenties naar deze alineaExtra opties voor deze alinea
Kopieer alinea-URL naar klembord Reageer op deze alinea Deel op social media
Om deze reden verandert de psalm halverwege in een lofzang op het verbond. (vers 4-9) [[b:Ps. 111, 4-9]] Deze hechte band verbindt God met Zijn volk en omvat een aantal houdingen en gebaren. Er wordt gesproken over 'barmhartigheid' en 'genade' (vers 4) [[b:Ps. 111, 4]] overeenkomstig de belangrijke verkondiging op de Sinaïberg: de Heer "is een barmhartige en genadige God, geduldig en rijk aan mededogen en trouw" (Ex. 34, 6) [b:Ex. 34, 6].
Referenties naar deze alinea: 0
Geen referenties naar deze alineaExtra opties voor deze alinea
Kopieer alinea-URL naar klembord Reageer op deze alinea Deel op social media
Met 'genadig' wordt de goddelijke genade bedoeld die de gelovigen omringt en transformeert. Het woord 'barmhartig' wordt in de originele Hebreeuwse taal uitgedrukt met een kenmerkende zegswijze die verwijst naar de moederlijke 'schoot' van de Heer die nog barmhartiger is dan de schoot van een moeder. (Jes. 49, 15) [[b:Jes. 49, 15]]
Referenties naar deze alinea: 0
Geen referenties naar deze alineaExtra opties voor deze alinea
Kopieer alinea-URL naar klembord Reageer op deze alinea Deel op social media
3
Deze verbondenheid in liefde brengt het essentiële geschenk van voedsel en bijgevolg van het leven met zich mee. (zie vers 5) [[b:Ps. 111, 5]] Dit staat dan in de christelijke interpretatie gelijk aan de eucharistie, zoals de Heilige Hieronymus onderstreept met de volgende woorden: "Hij heeft ons het brood dat uit de hemel neergedaald is tot voedsel gegeven; als wij Hem waardig zijn, dan voeden wij ons hiermee!" 110 (111): PL XXVI, 1238-1239 [[2080]]
Referenties naar alinea 3: 0
Geen referenties naar deze alineaExtra opties voor deze alinea
Kopieer alinea-URL naar klembord Reageer op deze alinea Deel op social media
Bovendien is het ook het geschenk van de aarde, "het erfelijk bezit van de volkeren" (vers 6) [b:Ps. 111, 6]. Dat verwijst naar de belangrijke gebeurtenis van de uittocht uit Egypte, toen de Heer Zich de God van de bevrijding betoonde. Het middelste gedeelte van dit lied heeft dus als thema het speciale verbond tussen de Heer en Zijn volk, zoals vers 9 kort en bondig beschrijft: "Hij heeft Zijn verbond voor eeuwig ingesteld". (Ps. 111, 9) [b:Ps. 111, 9]
Referenties naar deze alinea: 0
Geen referenties naar deze alineaExtra opties voor deze alinea
Kopieer alinea-URL naar klembord Reageer op deze alinea Deel op social media
Tot slot wordt psalm 111 beëindigd met de beschouwing van het goddelijke aangezicht, de Persoon van de Heer, die door Zijn heilige en allesovertreffende 'Naam' tot uiting wordt gebracht. Door vervolgens een wijsheidsspreuk te citeren (Spr. 1, 7; Spr. 9, 10; Spr. 15, 33) [[b:Spr. 1, 7; Spr. 9, 10; Spr. 15, 33]] nodigt de psalmist elke gelovige uit om de 'vreze Gods' te ontwikkelen. De vreze Gods is het beginsel van ware wijsheid. (Ps. 111, 10) [[b:Ps. 111, 10]] Deze term staat niet voor angst en verschrikking maar voor oprechte eerbied. Eerbiediging is de vrucht van de liefde, het is de echte en toegewijde instemming met God de Verlosser. En zoals het eerste woord van het lied een dankbetuiging was, zo is het laatste woord een woord van lofprijzing: net zoals Zijn verlossende gerechtigheid "voor eeuwig standhoudt" (vers 3) [b:Ps. 111, 3], zo kent de dankbaarheid van de bidder geen onderbreking en het gebed "houdt voor eeuwig stand" (vers 10) [b:Ps. 111, 10]. Samenvattend: de psalm nodigt ons tot slot uit om de vele zegeningen te ontdekken die de Heer ons dagelijks schenkt. Wij zijn veeleer geneigd om de negatieve aspecten van ons leven te zien. De psalm nodigt ons uit om ook de positieve dingen te zien, de vele geschenken die wij ontvangen, en om op deze manier dankbaar te worden, want alleen een dankbaar hart kan de hoge liturgie van dankzegging, de Eucharistie, waardig vieren.
Referenties naar deze alinea: 0
Geen referenties naar deze alineaExtra opties voor deze alinea
Kopieer alinea-URL naar klembord Reageer op deze alinea Deel op social media
5
Ter afsluiting van onze beschouwing zullen wij nu het laatste vers in overweging nemen vanuit het oogpunt van de uitleg van de kerkelijke traditie van de eerste eeuwen na Christus. Elders in de Bijbel wordt deze verklaring herhaald (Spr. 1, 7) [[b:Spr. 1, 7]]: "De vreze Gods is het beginsel van wijsheid" (Ps. 111, 10) [b:Ps. 111, 10].
Referenties naar alinea 5: 0
Geen referenties naar deze alineaExtra opties voor deze alinea
Kopieer alinea-URL naar klembord Reageer op deze alinea Deel op social media
De christelijke schrijver Barsanuphius uit Gaza, die leefde en werkte in de eerste helft van de 6e eeuw, becommentarieerd dit op de volgende wijze: "Wat is het beginsel van wijsheid anders dan zich te onthouden van alles wat afstotelijk is voor God? En hoe kan men zich onthouden van alles wat afstotelijk is voor God, als men niet vermijdt iets te doen zonder om advies te hebben gevraagd, of om datgene te zeggen wat men niet mag zeggen, en als men zichzelf niet beschouwt als een gek, een dwaas, verachtelijk, niets waard?" 234: Collana di testi patristici, XVIII, Rome 1991, p. 265-266) [[8852]]
Referenties naar deze alinea: 0
Geen referenties naar deze alineaExtra opties voor deze alinea
Kopieer alinea-URL naar klembord Reageer op deze alinea Deel op social media
Johannes Cassianus, die leefde in de 4e en 5e eeuw na Christus, legde echter uit dat er "een groot verschil is tussen de volmaakte liefde, die een schat van wijsheid en wetenschap is, en de onvolmaakte liefde die 'het beginsel van wijsheid' wordt genoemd; omdat de onvolmaakte liefde de gedachte aan bestraffing bevat wordt deze door de aantasting van de volheid van de liefde uitgesloten uit het hart van de volmaakten" Conferenze ai monaci, 2, 11, 13: Collana di testi patristici, CLVI, Rome 2000, p. 29 [[1254]] Op de weg tot Christus, die wij tijdens ons leven doorlopen, wordt op deze manier de aanvankelijke onderdanige angst vervangen door een volmaakte vrees die liefde is. Dit is een geschenk van de Heilige Geest.
Referenties naar deze alinea: 0
Geen referenties naar deze alineaExtra opties voor deze alinea
Kopieer alinea-URL naar klembord Reageer op deze alinea Deel op social media
Samenvatting van de catechese voor en begroeting van de Duitstalige pelgrims
De daden van de Heer leiden tot de lofprijzing van de gelovigen. Door het mysterie van de goddelijke liefde te overdenken treedt de biddende man van psalm 111 in de voetsporen van de Almachtige en beziet hij vol verwondering de wonderen van Zijn schepping. De juiste manier om Gods genade en barmhartigheid waarover de gehele heilsgeschiedenis spreekt te beantwoorden is met eerbied en aanbidding. Gedreven door de onmetelijk grote liefde van de Heer ziet de godvrezende mens in dat de Schepper als een oneindig goede en rechtvaardige Vader zorgt voor Zijn schepping: "Hij heeft voedsel gegeven aan wie Hem vrezen. Hij denkt voor eeuwig aan Zijn verbond" (vers 5) [b:Ps. 111, 5].
De daden van de Heer leiden tot de lofprijzing van de gelovigen. Door het mysterie van de goddelijke liefde te overdenken treedt de biddende man van psalm 111 in de voetsporen van de Almachtige en beziet hij vol verwondering de wonderen van Zijn schepping. De juiste manier om Gods genade en barmhartigheid waarover de gehele heilsgeschiedenis spreekt te beantwoorden is met eerbied en aanbidding. Gedreven door de onmetelijk grote liefde van de Heer ziet de godvrezende mens in dat de Schepper als een oneindig goede en rechtvaardige Vader zorgt voor Zijn schepping: "Hij heeft voedsel gegeven aan wie Hem vrezen. Hij denkt voor eeuwig aan Zijn verbond" (vers 5) [b:Ps. 111, 5].
Referenties naar deze alinea: 0
Geen referenties naar deze alineaExtra opties voor deze alinea
Kopieer alinea-URL naar klembord Reageer op deze alinea Deel op social media
De kerkvaders benadrukken dat ook de vreze Gods loutering vereist. "De vreze Gods is het beginsel van wijsheid" (vers 10) [b:Ps. 111, 10]. De vroegchristelijke schrijver Johannes Cassianus legt uit dat de aanvankelijke liefde onvolmaakt is aangezien deze nog steeds het idee van straf bevat. De volmaakte godvrezende liefde is een geschenk van de Heilige Geest. Elke dag opnieuw vragen wij om dit geschenk.
Referenties naar deze alinea: 0
Geen referenties naar deze alineaExtra opties voor deze alinea
Kopieer alinea-URL naar klembord Reageer op deze alinea Deel op social media
***
Ik heet alle Duitstalige pelgrims en bezoekers van harte welkom. In het bijzonder groet ik vandaag de deelnemers aan de afsluitende bijeenkomst van het "Kölner Gemeinschaftskommentars zur Europäischen Grundrechte-Charta". Wij zijn allen geboden God elke dag te loven en te danken voor Zijn zegeningen. Beantwoordt de goedheid van de Heer met uw eigen goede woorden en daden! Moge de vrede van Christus u vergezellen op al uw wegen.
Ik heet alle Duitstalige pelgrims en bezoekers van harte welkom. In het bijzonder groet ik vandaag de deelnemers aan de afsluitende bijeenkomst van het "Kölner Gemeinschaftskommentars zur Europäischen Grundrechte-Charta". Wij zijn allen geboden God elke dag te loven en te danken voor Zijn zegeningen. Beantwoordt de goedheid van de Heer met uw eigen goede woorden en daden! Moge de vrede van Christus u vergezellen op al uw wegen.
Referenties naar deze alinea: 0
Geen referenties naar deze alineaExtra opties voor deze alinea
Kopieer alinea-URL naar klembord Reageer op deze alinea Deel op social mediahttps://rkdocumenten.be/toondocument/8989-grootsheid-van-het-werk-van-de-heer-psalm-111-nl