Naar de oude siteDankzegging in de tempel - Psalm 116
x
Informatie over dit document
Dankzegging in de tempel - Psalm 116
Eerste Vespers van de Zondag, Week III
Sint Pietersplein
Paus Benedictus XVI
25 mei 2005
Pauselijke geschriften - Audiënties
2005, Libreria Editrice Vaticana / Stg. InterKerk
Gesproken woord: Italiaans/Duits
Vert. uit Duitstalige Vaticaanse versie
Bron: vatican.va
Zie de gebruiksvoorwaarden van de documenten
Vert. uit Duitstalige Vaticaanse versie
Bron: vatican.va
Zie de gebruiksvoorwaarden van de documenten
13 juli 2023
Sophie van Mierlo
21 augustus 2023
8963
nl
Referenties naar dit document van thema's en berichten
Open uitgebreid overzichtExtra opties voor dit document
Kopieer document-URL naar klembord Reageer op dit document Deel op social mediaInhoudsopgave
- Inhoud
Lezing: Psalm 116:10-13, 18-19
10 Ik bleef vertrouwen, ook al zei ik: 'Ik ben diep ongelukkig.'
11 In mijn ontreddering zei ik: Alle mensen zijn leugenaars.
12 Hoe kan ik de Heer vergoeden voor al Zijn weldaden, die Hij mij bewees?
13 Ik zal de beker van het heil heffen en de Naam van de Heer aanroepen.
18 Mijn geloften zal ik aan de Heer nakomen, nu, in het bijzijn van heel Zijn volk,
19 in de voorhoven van het huis van de Heer, in uw midden, Jeruzalem. Halleluja!
10 Ik bleef vertrouwen, ook al zei ik: 'Ik ben diep ongelukkig.'
11 In mijn ontreddering zei ik: Alle mensen zijn leugenaars.
12 Hoe kan ik de Heer vergoeden voor al Zijn weldaden, die Hij mij bewees?
13 Ik zal de beker van het heil heffen en de Naam van de Heer aanroepen.
18 Mijn geloften zal ik aan de Heer nakomen, nu, in het bijzijn van heel Zijn volk,
19 in de voorhoven van het huis van de Heer, in uw midden, Jeruzalem. Halleluja!
Referenties naar deze alinea: 0
Geen referenties naar deze alineaExtra opties voor deze alinea
Kopieer alinea-URL naar klembord Reageer op deze alinea Deel op social media
1
In een stil vertrouwen en in hun oprechte getuigenis voelt de apostel zich op het geestelijke niveau verbonden met de psalmist, ondanks het leed van de mens en zijn zwakheden. Wanneer de Heilige Paulus de Romeinen aanschrijft neemt hij het tweede vers van deze psalm op. Hij beschrijft hiermee het contrast tussen God die trouw is en de mens die onberekenbaar is: "God is waarachtig maar ieder mens een leugenaar." (Rom. 3, 4) [b:Rom. 3, 4].
De christelijke traditie heeft deze tekst vanuit verschillende kaders gelezen, beschouwd en geïnterpreteerd, en op deze manier is de gehele rijkdom en diepte van het Woord van God aan het licht gebracht. Dit opent nieuwe dimensies en nieuwe perspectieven. In eerste instantie werd de tekst vooral gelezen als een tekst voor het martelaarschap. Maar later, toen de Kerk in vrede leefde, werd het steeds meer gezien als een eucharistische tekst vanwege de term "de beker van het heil". In werkelijkheid is Christus de eerste martelaar. Onder omstandigheden van haat en leugens gaf Hij Zijn leven op. Dit leed heeft Hij echter getransformeerd en daarmee heeft Hij de eucharistie veranderd in een feest van dankbetuiging. Want de Eucharistie is dankzegging: "Ik zal de beker van het heil heffen."
Beste broeders en zusters!Zojuist hebben wij psalm 116 gebeden. In de christelijke traditie is psalm 116 altijd in gebruik geweest, vanaf de Heilige Paulus die het begin van deze psalm citeerde uit de Griekse vertaling van de Septuagint toen hij aan de Christenen in Korinthe schreef: "Maar omdat wij dezelfde Geest van het geloof hebben, overeenkomstig wat geschreven staat: Ik heb geloofd, daarom heb ik gesproken. In datzelfde vertrouwen spreken ook wij, omdat wij geloven." (2 Kor. 4, 13) [b:2 Kor. 4, 13].
In een stil vertrouwen en in hun oprechte getuigenis voelt de apostel zich op het geestelijke niveau verbonden met de psalmist, ondanks het leed van de mens en zijn zwakheden. Wanneer de Heilige Paulus de Romeinen aanschrijft neemt hij het tweede vers van deze psalm op. Hij beschrijft hiermee het contrast tussen God die trouw is en de mens die onberekenbaar is: "God is waarachtig maar ieder mens een leugenaar." (Rom. 3, 4) [b:Rom. 3, 4].
De christelijke traditie heeft deze tekst vanuit verschillende kaders gelezen, beschouwd en geïnterpreteerd, en op deze manier is de gehele rijkdom en diepte van het Woord van God aan het licht gebracht. Dit opent nieuwe dimensies en nieuwe perspectieven. In eerste instantie werd de tekst vooral gelezen als een tekst voor het martelaarschap. Maar later, toen de Kerk in vrede leefde, werd het steeds meer gezien als een eucharistische tekst vanwege de term "de beker van het heil". In werkelijkheid is Christus de eerste martelaar. Onder omstandigheden van haat en leugens gaf Hij Zijn leven op. Dit leed heeft Hij echter getransformeerd en daarmee heeft Hij de eucharistie veranderd in een feest van dankbetuiging. Want de Eucharistie is dankzegging: "Ik zal de beker van het heil heffen."
Referenties naar alinea 1: 0
Geen referenties naar deze alineaExtra opties voor deze alinea
Kopieer alinea-URL naar klembord Reageer op deze alinea Deel op social media
2
In het Hebreeuwse origineel vormt psalm 116 een eenheid met de voorafgaande psalm 115. Beiden zijn dezelfde dankzegging aan de Heer die ons redt van de nachtmerrie van de dood en van de verwikkelingen van haat en leugens. Nu zien wij in onze tekst de herinnering aan een sombere voorgeschiedenis opduiken: De biddende man heeft de toorts van het geloof omhooggehouden, zelfs in de periode dat bittere woorden van wanhoop en vernedering over zijn lippen kwamen. (Ps. 116, 10) [[b:Ps. 116, 10]] In die tijd bevond zich om hem heen zogezegd een ijskoude muur van haat en leugens, omdat zijn naaste zich vals en ontrouw had betoond. (Ps. 116, 11) [[b:Ps. 116, 11]] Nu verschuift de gemoedsstemming van het gebed echter naar dankbaarheid. De Heer is in deze situatie trouw gebleven aan de ontrouwe mens en Hij heeft de gelovige gered van de donkere spiraal van leugens. (Ps. 116, 12) [[b:Ps. 116, 12]]
De biddende man bereid zich daarom voor om een dankoffer te brengen waarbij hij de rituele kelk drinkt, de beker van het heilige plengoffer. Dit is een teken van dankbaarheid voor de bevrijding (Ps. 116, 10) [[b:Ps. 116, 10]] en vindt zijn uiteindelijke vervulling in de beker van de Heer. De liturgie is daarom de aangewezen plaats waar wij God de Verlosser prijzen uit dankbaarheid.
De biddende man bereid zich daarom voor om een dankoffer te brengen waarbij hij de rituele kelk drinkt, de beker van het heilige plengoffer. Dit is een teken van dankbaarheid voor de bevrijding (Ps. 116, 10) [[b:Ps. 116, 10]] en vindt zijn uiteindelijke vervulling in de beker van de Heer. De liturgie is daarom de aangewezen plaats waar wij God de Verlosser prijzen uit dankbaarheid.
Referenties naar alinea 2: 0
Geen referenties naar deze alineaExtra opties voor deze alinea
Kopieer alinea-URL naar klembord Reageer op deze alinea Deel op social media
3
In feite wordt niet alleen verwezen naar het offerritueel maar nadrukkelijk ook naar de bijeenkomst van het "gehele volk" voor wie de biddende man de gelofte nakomt en van zijn geloof getuigd. (Ps. 116, 14) [[b:Ps. 116, 14]] Bij deze gelegenheid toont hij openlijk zijn dankbaarheid omdat hij weet dat de Heer liefdevol naar hem toe zal leunen wanneer de dood aanstaande is. God is niet onverschillig tegenover het lot van zijn schepselen. Integendeel, Hij maakt de mens los van zijn ketenen. (Ps. 116, 16) [[b:Ps. 116, 16]]
De biddende man die van de dood is gered voelt zich als de "dienstknecht" van zijn Heer, als "zoon van Zijn dienstmaagd" (Ps. 116, 16) [[b:Ps. 116, 16]], zoals dat heet in een mooie oosterse uitdrukking. Hiermee wordt aangeduid dat diegene in hetzelfde huis is geboren als hun meester. De psalmist verkondigt nederig en vreugdevol dat hij deel uitmaakt van het Huis van God, van de familie van schepselen die in liefde en trouw met Hem verbonden zijn.
De biddende man die van de dood is gered voelt zich als de "dienstknecht" van zijn Heer, als "zoon van Zijn dienstmaagd" (Ps. 116, 16) [[b:Ps. 116, 16]], zoals dat heet in een mooie oosterse uitdrukking. Hiermee wordt aangeduid dat diegene in hetzelfde huis is geboren als hun meester. De psalmist verkondigt nederig en vreugdevol dat hij deel uitmaakt van het Huis van God, van de familie van schepselen die in liefde en trouw met Hem verbonden zijn.
Referenties naar alinea 3: 0
Geen referenties naar deze alineaExtra opties voor deze alinea
Kopieer alinea-URL naar klembord Reageer op deze alinea Deel op social media
4
Aan het einde van de psalm horen wij opnieuw de woorden van de biddende man. Hij denkt nog eenmaal aan het dankoffer dat in "de voorhoven van de tempel" zal worden gevierd. (Ps. 116, 17-19) [[b:Ps. 116, 17-19]] Op deze manier wordt zijn gebed in het kader van de gemeenschap geplaatst. Zijn persoonlijke lotsbestemming wordt verteld om iedereen aan te sporen om in de Heer te geloven en Hem lief te hebben. In de achtergrond kunnen wij daarom het hele volk Gods aanschouwen. Zij prijzen de Heer van het leven die de rechtvaardigen niet overlaat aan de duisternis van het lijden en de dood maar hen naar hoop en leven brengt.
Referenties naar alinea 4: 0
Geen referenties naar deze alineaExtra opties voor deze alinea
Kopieer alinea-URL naar klembord Reageer op deze alinea Deel op social media
5
Wij sluiten nu onze beschouwing af door te luisteren naar de woorden van de Heilige Basilius de Grote. In de homilie over psalm 116 [1950] voorziet hij de vraag en het antwoord die bevat zijn in de psalm als volgt van commentaar:
‘ "Hoe kan ik de Heer vergoeden voor al Zijn weldaden, die Hij mij bewees? Ik zal de beker van het heil heffen..." De psalmist herkent de veelheid aan geschenken die hij van God heeft ontvangen: hij is in het leven geroepen vanuit het niets; hij is gevormd uit de aarde en heeft het vermogen gekregen om te redeneren; ...vervolgens heeft hij het plan voor de verlossing van de mensheid begrepen toen hij besefte dat de Heer Zichzelf in plaats van ons heeft opgeofferd voor de verzoening van ons allen. Hij aarzelt en hij probeert tussen alle goederen die van hem zijn iets te vinden dat de Heer waardig is. "Wat kan ik de Heer schenken?" Noch voedseloffers, noch brandoffers.. maar het geheel van het eigen leven kan aangeboden worden. Daarom zegt hij: "Ik zal de beker van het heil heffen". Hierbij duidt hij het afzien van de geestelijke strijd en het tot aan de dood bieden van weerstand tegen de zonde aan als 'de beker'. Dit heeft bovendien ook onze Verlosser ons onderwezen in het Evangelie: "Mijn Vader, als het mogelijk is, laat deze drinkbeker aan Mij voorbijgaan"; en gericht aan zijn discipelen sprak Hij: "Kunt u de drinkbeker drinken die Ik drink?" Hij verwees hiermee nadrukkelijk naar de dood die Hij op Zich genomen had voor de verlossing van de wereld. ‘ Psalm 116: PG XXX, 109 [[1950]], waarmee Hij de zondige wereld in een verloste wereld veranderde en het transformeerde tot een wereld van dankzegging voor het leven dat de Heer ons heeft gegeven.
‘ "Hoe kan ik de Heer vergoeden voor al Zijn weldaden, die Hij mij bewees? Ik zal de beker van het heil heffen..." De psalmist herkent de veelheid aan geschenken die hij van God heeft ontvangen: hij is in het leven geroepen vanuit het niets; hij is gevormd uit de aarde en heeft het vermogen gekregen om te redeneren; ...vervolgens heeft hij het plan voor de verlossing van de mensheid begrepen toen hij besefte dat de Heer Zichzelf in plaats van ons heeft opgeofferd voor de verzoening van ons allen. Hij aarzelt en hij probeert tussen alle goederen die van hem zijn iets te vinden dat de Heer waardig is. "Wat kan ik de Heer schenken?" Noch voedseloffers, noch brandoffers.. maar het geheel van het eigen leven kan aangeboden worden. Daarom zegt hij: "Ik zal de beker van het heil heffen". Hierbij duidt hij het afzien van de geestelijke strijd en het tot aan de dood bieden van weerstand tegen de zonde aan als 'de beker'. Dit heeft bovendien ook onze Verlosser ons onderwezen in het Evangelie: "Mijn Vader, als het mogelijk is, laat deze drinkbeker aan Mij voorbijgaan"; en gericht aan zijn discipelen sprak Hij: "Kunt u de drinkbeker drinken die Ik drink?" Hij verwees hiermee nadrukkelijk naar de dood die Hij op Zich genomen had voor de verlossing van de wereld. ‘ Psalm 116: PG XXX, 109 [[1950]], waarmee Hij de zondige wereld in een verloste wereld veranderde en het transformeerde tot een wereld van dankzegging voor het leven dat de Heer ons heeft gegeven.
Referenties naar alinea 5: 0
Geen referenties naar deze alineaExtra opties voor deze alinea
Kopieer alinea-URL naar klembord Reageer op deze alinea Deel op social media
Samenvatting
De wanordelijkheid van de mens staat in schril contrast met de loyaliteit en waarachtigheid van God. Tegen de achtergrond van deze ervaring weerklinkt het lied van dankzegging in psalm 116: "Alle mensen zijn leugenaars. - Hoe kan ik de Heer vergoeden voor al Zijn weldaden, die Hij mij bewees?" (Ps. 116, 11 vv) [b:Ps. 116, 11]. Het antwoord van de biddende man is veelomvattend: hij wil de beker van het heil omhoog heffen, de Naam van de Heer aanroepen en zijn geloften nakomen. Een dergelijk voornemen verbindt de liturgie met het leven. De beker van het heil, die voor ons Christenen verwijst naar de drinkbeker van de dankzegging van het nieuwe verbond, staat volgens de Heilige Basilius de Grote voor de overgave van het leven aan God. Datgene wat wij ritueel vieren met de grote lofoffers en dankoffers vraagt ernaar om in het leven te worden verwezenlijkt. Dan spreekt het geloof dat wij hebben ontvangen. (2 Kor. 4, 13) [b:2 Kor. 4, 13].
De wanordelijkheid van de mens staat in schril contrast met de loyaliteit en waarachtigheid van God. Tegen de achtergrond van deze ervaring weerklinkt het lied van dankzegging in psalm 116: "Alle mensen zijn leugenaars. - Hoe kan ik de Heer vergoeden voor al Zijn weldaden, die Hij mij bewees?" (Ps. 116, 11 vv) [b:Ps. 116, 11]. Het antwoord van de biddende man is veelomvattend: hij wil de beker van het heil omhoog heffen, de Naam van de Heer aanroepen en zijn geloften nakomen. Een dergelijk voornemen verbindt de liturgie met het leven. De beker van het heil, die voor ons Christenen verwijst naar de drinkbeker van de dankzegging van het nieuwe verbond, staat volgens de Heilige Basilius de Grote voor de overgave van het leven aan God. Datgene wat wij ritueel vieren met de grote lofoffers en dankoffers vraagt ernaar om in het leven te worden verwezenlijkt. Dan spreekt het geloof dat wij hebben ontvangen. (2 Kor. 4, 13) [b:2 Kor. 4, 13].
Referenties naar deze alinea: 0
Geen referenties naar deze alineaExtra opties voor deze alinea
Kopieer alinea-URL naar klembord Reageer op deze alinea Deel op social media
***
Ik heet de pelgrims en bezoekers uit de Duitstalige landen hartelijk welkom! In het bijzonder groet ik de Zusters van de Goddelijke Verlosser die hun zilveren jubileum vieren en de pelgrims van de Vereniging van voormalige leden van de Zwitserse Garde die naar Rome zijn gekomen. God is trouw. Draag daarom Zijn Naam op uw lippen en in uw hart! Ik wens u allen gezegende en heuglijke vakantiedagen toe en dat u te allen tijde Gods goedheid moge ondervinden.
Ik heet de pelgrims en bezoekers uit de Duitstalige landen hartelijk welkom! In het bijzonder groet ik de Zusters van de Goddelijke Verlosser die hun zilveren jubileum vieren en de pelgrims van de Vereniging van voormalige leden van de Zwitserse Garde die naar Rome zijn gekomen. God is trouw. Draag daarom Zijn Naam op uw lippen en in uw hart! Ik wens u allen gezegende en heuglijke vakantiedagen toe en dat u te allen tijde Gods goedheid moge ondervinden.
Referenties naar deze alinea: 0
Geen referenties naar deze alineaExtra opties voor deze alinea
Kopieer alinea-URL naar klembord Reageer op deze alinea Deel op social media
Morgen, op het Hoogfeest van het Allerheiligst Sacrament zal ik om 19.00 uur de Heilige Mis vieren op het plein voor de Pauselijke Aartsbasiliek van Sint-Jan van Lateranen [553]. Daaraan aansluitend vindt de gebruikelijke processie naar de basiliek van Santa Maria Maggiore plaats. U bent allen uitgenodigd om deel te nemen aan deze viering waarbij wij samen publiekelijk ons geloof belijden in Christus, die aanwezig is bij de Heilige Mis.
Referenties naar deze alinea: 0
Geen referenties naar deze alineaExtra opties voor deze alinea
Kopieer alinea-URL naar klembord Reageer op deze alinea Deel op social mediahttps://rkdocumenten.be/toondocument/8963-dankzegging-in-de-tempel-psalm-116-nl