"Om een jaar van Jahwe's genade te melden"(Jes. 61, 2)

Dierbare broeders in de genade van het sacrament van het priesterschap!

Een jaar geleden heb ik mij tot u gericht in de brief bij gelegenheid van Witte Donderdag 1983. Ik vroeg u toen om, samen met mij en alle bisschoppen van de wereld het Jaar van de Verlossing aan te kondigen, het buitengewone Jubeljaar, 'het genadejaar van de Heer'. Vandaag wil ik u bedanken voor wat u gedaan hebt om dit jaar, dat de 1950-ste verjaardag van de Verlossing gedenkt, tot een echt 'genadejaar van de Heer' te laten worden, tot een Heilig Jaar. Bij gelegenheid van mijn ontmoeting met u in deze concelebratie, die het hoogtepunt vormt van uw bedevaart naar Rome in het Heilig Jaar, wil ik tevens samen met u het besef vernieuwen en verdiepen van het verlossingsmysterie, dat de levende en levengevende bron is van het sacramenteel priesterschap waaraan ieder van ons deelheeft.

In u, die hier niet alleen vanuit Italië maar ook vanuit andere landen en werelddelen bent samengekomen, zie ik alle priesters: heel de priesterschaar van de universele Kerk. En het is tot allen dat ik mij richt met de bemoedigende aansporing uit de brief aan de Efesiérs: 'Ik vraag u met aandrang: leidt een leven dat beantwoordt aan de roeping die gij van God ontvangen hebt' (Ef. 4, 1) [b:Ef. 4, 1]. Ook wij, die geroepen zijn om anderen van dienst te zijn bij de geestelijke vernieuwing in het Jaar van de Verlossing, ook wij moeten ons met behulp van de genade van dit Jaar vernieuwen in onze heilige roeping.

'belast met het beheer van Gods geheimen'
'Uw gunsten, Heer, wil ik bezingen, uw trouw verkondigen aan elk geslacht' (Ps 89, 2) [b:Ps 89, 2]. Dit vers uit de antwoordpsalm van de liturgie van vandaag, herinnert er ons aan dat wij op een heel bijzondere manier 'helpers van Christus' zijn, 'belast met het beheer van Gods geheimen' (1 Kor. 4, 1) [b:1 Kor. 4, 1]; dat wij mensen zijn van de goddelijke heilsbedeling; dat wij bewuste instrumenten zijn van de genade, dat wil zeggen van de heilige Geest, in de kracht van het Kruis en de Verrijzenis van Christus.

Maar wat is deze 'goddelijke heilsbedeling'? Wat is de 'genade van onze Heer Jezus Christus', die genade die Hij op sacramentele wijze heeft willen verbinden met ons leven en onze dienst als priester, ook al wordt die dienst door zulke arme en onwaardige mensen verricht? De genade is, zoals de psalm uit de liturgie van vandaag verkondigt, een getuigenis van de trouw van God zelf aan die eeuwige liefde waarmee Hij de schepping en in het bijzonder de mens heeft liefgehad in zijn eeuwige Zoon. Zo staat het immers in de psalm: 'Gij hebt gezegd: mijn genade blijft eeuwig duren, de hemel is de grondslag van mijn trouw' (Ps. 89) [b:Ps. 89].

Bovendien is deze trouw van zijn liefde, van de barmhartige liefde, de trouw aan het Verbond dat God van in den beginne met de mens gesloten heeft en dat hij vele malen heeft vernieuwd, hoewel de mens van zijn kant er zo dikwijls ontrouw aan was. De genade is dan ook louter een gave van de liefde, een gave die alleen in de liefde zelf en nergens anders haar wortel en beweegreden vindt.

De psalm bejubelt het Verbond dat God met David gesloten heeft, en maakt dankzij zijn messiaanse inhoud duidelijk hoe dat Verbond uit het verleden slechts een etappe en een aankondiging was van het volmaakte Verbond in Jezus Christus: 'Hij zal Mij aanroepen: Gij zijt mijn Vader, mijn God, de steenrots van mijn heil' {ps. 89,27). De genade als gave vormt de grondslag voor de verheffing van de mens tot de waardigheid van een in Christus, de eniggeboren Zoon, door God aangenomen kind: 'Mijn trouw en mijn liefde zijn altijd met hem, en in mijn Naam zal zich verheffen zijn kracht' (Ps. 89, 25) [b:Ps. 89, 25]. Deze kracht is het die ons kinderen van God doet worden, die kinderen waarover Johannes spreekt in de proloog van zijn evangelie, en het is nu juist heel deze heilzame kracht die in Christus, in de Verlossing door het Kruis en de Verrijzenis, meegedeeld wordt aan zijn mensheid. Wij van onze kant zijn daar als dienaren van Christus de beheerders van.

De priester: iemand van de goddelijke heilsbedeling.
De priester: iemand die door de genade gevormd is.
De priester: iemand die het beheer heeft over de genade!

een onvervangbare dienst aan iedere mens
'Uw gunsten, Heer, wil ik bezingen, uw trouw verkondigen aan elk geslacht'. Daarin precies bestaat onze roeping. Daarin is het eigene, het oorspronkelijke gelegen van de priesterlijke roeping. Zij wortelt op een bijzondere manier in de zending van Christus zelf, de Messias of 'Gezalfde': 'De geest van de Heer God rust op mij; Hij heeft mij gezalfd om aan de armen de blijde boodschap te brengen. Hij heeft mij gezonden om te genezen allen wier hart gebroken is, om de gevangenen hun vrijlating te melden, aan wie opgesloten zijn hun vrijheid ... om alle bedroefden op te beuren' (Jes. 61, 1-2) [b:Jes. 61, 1-2]. In het hart van deze messiaanse zending van Christus, de Priester, wortelt ook uw roeping en zending: een roeping en zending als priesters van het nieuwe, altijddurende Verbond. Het is de roeping en de zending van de verkondigers van de Blijde Boodschap,
- van hen, die de wonden van de harten der mensen moeten verbinden;
- van hen, die de bevrijding moeten verkondigen temidden van zoveel wat bedrukt, temidden van het kwaad dat op zoveel manieren de mens 'gevangen' houdt;
- van hen, die moeten troosten.

Dat is onze roeping en zending als dienaren. Onze roeping en zending, dierbare broeders, impliceert een belangrijke en fundamentele dienst aan iedere mens. Niemand kan die dienst in onze plaats verrichten. Niemand kan ons vervangen. Met het Sacrament van het Nieuwe en altijddurende Verbond moeten wij tot bij de wortels zelf van het menselijk bestaan op aarde komen. Dag in dag uit moeten wij daar de dimensie in aanbrengen van de Verlossing en van de Eucharistie. Wij moeten bij de mensen het besef vernieuwen dat zij kind van God zijn door de genade, en welk hoger en uitmuntender perspectief dan dit kan er voor de mens bestaan? En tenslotte moeten wij de sacramentele werkelijkheid bedienen van de verzoening met God en van de heilige Communie, waarin wij tegemoet komen aan het diepste verlangen van het 'onverzadigbare' menselijke hart. Waarachtig, onze priesterlijke zalving is ten diepste verbonden met de messiaanse zalving van Christus.

Ons priesterschap is ,ministeriëel'. Ja, wij moeten dienen. En 'dienen' betekent hier de mens naar de grondslagen zelf brengen van zijn menselijkheid, naar de diepste kern van zijn waardigheid. Juist daar moet door onze dienst dat 'loflied in plaats van rouw' klinken, om nog eens de woorden van de tekst van Jesaja te gebruiken (61,3).

de eenheid van de Geest bewaren
Dierbare, geliefde broeders! Dag na dag, jaar na jaar, kunnen wij de werkelijk onuitsprekelijke inhoud en het wezen van ons priesterschap putten uit de diepten van het verlossingsmysterie. En ik hoop dat dit buitengewoon Jubileumjaar daar heel bijzonder toe bijdraagt.

-Laten wij de ogen, de blik van onze ziel, steeds wijder openen om beter te gaan beseffen wat het zeggen wil om de Eucharistie te vieren, het offer van Christus zelf, dat binnen de gemeenschap van de Kerk toevertrouwd werd aan de lippen en handen van ons, priesters.

-Laten wij onze ogen, de blik van onze ziel, steeds wijder openen om beter te gaan beseffen wat het zeggen wil om de zonden te vergeven en de menselijke gewetens te verzoenen met de eindeloos heilige God, de God van de Waarheid en van de Liefde.

-Laten wij onze ogen, de blik van onze ziel, steeds wijder openen om steeds beter te gaan beseffen wat het zeggen wil om te handelen 'in persona Christi', in de naam van Christus: handelen vanuit zijn kracht, een kracht die uiteindelijk haar wortels heeft in de heilsgrond van de Verlossing.

-En laten wij bovendien onze ogen, de blik van onze ziel, steeds wijder openen om beter te beseffen wat het mysterie van de Kerk is. Wij zijn mannen van de Kerk!

'Een lichaam en één Geest, zoals gij ook geroepen zijt tot één en dezelfde hoop waarvoor Gods roeping borg staat. Één Heer, één geloof, één doop. Één god en Vader van allen, die is boven allen en met allen en in allen' (Ef. 4, 4-6) [b:Ef. 4, 4-6]. Daarom: 'Beijvert u de eenheid van de Geest te behouden door de band van de vrede' (Ef. 4, 3) [b:Ef. 4, 3]. Ja, juist dit hangt op een bijzondere manier van u af: 'de eenheid van de Geest bewaren'. In een tijdsgewricht van grote spanningen die het aardse lichaam van de mensheid doen schokken, wordt de belangrijkste dienst van de Kerk geboren uit de 'eenheid van de Geest', opdat zij niet alleen zelf niet door verdeeldheid van buitenaf getroffen wordt, maar bovendien de mensen verzoent en eenmaakt, temidden van de tegenstellingen die zich om hen heen en in hen zelf in de wereld van vandaag opstapelen.

Mijn broeders, aan ieder van u "is de genade verleend naar de maat van Christus' gave ... tot opbouw van het lichaam van Christus" (Ef. 4, 7.12) [b:Ef. 4, 7.12]. Laten wij trouw zijn aan deze genade! Ja, laten wij op heldhaftige wijze aan deze genade trouw zijn! De genade van God, broeders, is voor ons groot geweest, voor ieder van ons! Zo groot, dat iedere priester in zichzelf de tekenen kan ontdekken van een goddelijke uitverkiezing. Laat ieder ten diepste zijn gave, in heel de rijkdom van haar uitdrukkingen, bewaren: ook dat schitterende geschenk van het vrijwillige, aan de Heer toegewijde en van Hem ontvangen celibaat, voor onze heiliging en tot opbouw van de Kerk.

in dienst van de goede Herder
Jezus Christus is temidden van ons, en zegt ons: 'Ik ben de goede Herder' (Joh. 10, 11.14) [b:Joh. 10, 11.14]. Hij is het die ook ons tot herders heeft gemaakt. En Hij is het, die door alle steden en dorpen trekt (Mt. 9, 35) [b:Mt. 9, 35], overal waar wij heengezonden worden om onze priesterlijke en herderlijke dienst te verrichten. Hij is het, Jezus Christus, die onderricht. . . het evangelie van het Koninkrijk verkondigt en alle ziekten en kwalen van de mens geneest (Mt. 9, 35) [b:Mt. 9, 35], overal waar wij heen gezonden worden voor de dienst van het evangelie en de bediening van de sacramenten. Hij is het, Jezus Christus, die voortdurend medelijden voelt met de menigten en met iedere vermoeide en uitgeputte mens als met 'schapen zonder herder' (Mt. 9, 36) [b:Mt. 9, 36]. Dierbare broeders! Laten wij in deze liturgische samenkomst aan Christus slechts één ding vragen: dat ieder van ons zich beter, zuiverder en met meer werkdadigheid in dienst moge stellen van Zijn aanwezigheid als Herder temidden van de mensen in de wereld van vandaag! Dat is voor ons bovendien zo belangrijk opdat wij niet overmand worden door de bekoring van de ,nutteloosheid', de bekoring van het zich overbodig voelen. Want dat is niet waar. Wij zijn meer dan ooit nodig, want Christus is meer dan ooit nodig! De goede Herder is meer dan ooit nodig!

Wij hebben in handen, in onze lege handen, de kracht van de actiemiddelen die de Heer ons heeft toevertrouwd. Denk aan het Woord van God, 'scherper dan een tweesnijdend zwaard' (Hebr. 4, 12) [b:Hebr. 4, 12] denk aan het liturgisch gebed, met name aan het Getijdengebed, waarin Christus zelf met ons en door ons bidt; en denk aan de Sacramenten, in het bijzonder aan het Sacrament van de Boete, dat een echte reddingsplank is voor talrijke gewetens, een haven waar zoveel mensen van onze tijd naar verlangen. De priesters moeten aan dit Sacrament opnieuw een groot belang hechten, zowel voor hun eigen geestelijk leven als voor dat van de gelovigen. Dit staat vast, dierbare broeders: wanneer u van deze 'arme middelen', die echter vol goddelijke kracht zijn, een goed gebruik maakt, zult u op uw weg de wonderen zien bloeien van de eindeloze barmhartigheid van God. En ook de gave van nieuwe roepingen!

Nu wij dit beseffen en hier voor het gezamenlijk gebed bijeen zijn, willen wij nog eens de woorden beluisteren die de Meester tot zijn leerlingen richtte: 'toen sprak Hij tot zijn leerlingen: De oogst is wel groot, maar arbeiders zijn er weinig. Vraagt daarom de Heer van de oogst arbeiders te sturen om te oogsten' (Mt. 9, 37-38) [b:Mt. 9, 37-38]. Wat zijn deze woorden ook voor onze tijd actueel! Laten wij daarom bidden. En laat heel de Kerk met ons meebidden. En moge met name in dat gebed tot uitdrukking komen dat het besef van het verlossingsmysterie zich door de viering van het Jubeljaar heeft vernieuwd.

Alvorens hun de zegen te geven heeft de Heilige Vader de aanwezige priesters eerst nog in verschillende talen begroet. Tot de Nederlandstaligen sprak hij: 'Van harte zegen ik ook alle Nederlandstalige priesters. Ik bid dat u uit deze viering van het Jubileum van de Verlossing naar huis moogt terugkeren met overvloedige genade voor de edelmoedige vervulling van uw priesterlijke dienst in uw vaderland'.