2. Het verraad. "Ben ik het?" (Mc. 14, 19)

Beste broeders en zusters,

We vervolgen onze reis in de school van het Evangelie, het voetspoor volgend van Jezus in de laatste dagen van zijn leven. Vandaag staan we stil bij een scène die intiem, dramatisch, maar ook diep waar is: het moment waarop Jezus tijdens het paasmaal onthult dat een van de Twaalf op het punt staat hem te verraden: "Voorwaar, Ik, zeg u: een van u zal Mij overleveren, een die met Mij eet" (Mc. 14, 18)[b:Mc. 14, 18].

Sterke woorden. Jezus spreekt ze niet uit om te veroordelen, maar om te laten zien hoe liefde, als die waar is, niet zonder waarheid kan. De bovenkamer, waar even daarvoor alles zorgvuldig was voorbereid, is plotseling gevuld met een stille pijn, vervuld van vragen, verdenkingen, kwetsbaarheid. Het is een pijn die ook wij kennen, wanneer de schaduw van verraad onze naaste relaties binnensluipt.

Toch is de manier waarop Jezus spreekt over wat er staat te gebeuren verrassend. Hij verheft zijn stem niet, Hij wijst niet met zijn vinger, Hij noemt de naam van Judas niet. Hij spreekt op zo'n manier dat iedereen zichzelf kan onderzoeken. En dat is precies wat er gebeurt. Marcus vertelt ons: "Droefheid maakte zich van hen meester en zij begonnen de een na de ander Hem te vragen: "Ik ben het toch niet?" (Mc. 14, 19)[b:Mc. 14, 19].

Beste vrienden, deze vraag - "Ik ben het toch niet?" - behoort misschien wel tot de meest oprechte die we onszelf kunnen stellen. Het is niet de vraag van de onschuldige, maar van de leerling die ontdekt dat hij kwetsbaar is. Het is niet de schreeuw van de schuldige, maar het gefluister van iemand die, terwijl hij wil liefhebben, weet dat hij pijn kan doen. In dit besef begint de weg van verlossing.

Jezus stelt niet aan de kaak om te vernederen. Hij spreekt de waarheid omdat Hij wil redden. En om gered te worden moet je voelen: voelen dat je betrokken bent, voelen dat je geliefd bent ondanks alles, voelen dat het kwaad echt is maar niet het laatste woord heeft. Alleen wie de waarheid van diepe liefde heeft ervaren, kan zelfs de wond van verraad accepteren.

De reactie van de leerlingen is geen woede, maar verdriet. Ze zijn niet verontwaardigd, ze zijn bedroefd. Het is een verdriet dat voortkomt uit de reële mogelijkheid om betrokken te zijn. En juist dit verdriet wordt, als het met oprechtheid wordt ontvangen, een plaats van bekering. Het evangelie leert ons niet om het kwaad te ontkennen, maar om het te herkennen als een pijnlijke kans om herboren te worden.

Jezus voegt dan een zin toe die ons verontrust en aan het denken zet: "Wee de mens door wie de Mensenzoon wordt overgeleverd! Het zou beter voor hem zijn als hij niet geboren was, die mens!" (Mc. 14, 21)[b:Mc. 14, 21]. Dit zijn harde woorden, zeker, maar ze moeten goed begrepen worden: het is geen vloek, het is eerder een schreeuw van pijn. In het Grieks klinkt dat 'wee' als een klaagzang, een 'helaas', een uitroep van oprecht en diep medeleven.

Wij zijn gewend om te oordelen. God daarentegen aanvaardt het om te lijden. Als Hij kwaad ziet, neemt Hij geen wraak, maar treurt Hij. En dat 'beter als hij nooit geboren was' is geen veroordeling die a priori wordt uitgesproken, maar een waarheid die ieder van ons kan herkennen: als we de liefde die ons heeft voortgebracht verloochenen, als we door haar te verraden ontrouw worden aan onszelf, dan verliezen we echt de zin van onze komst in de wereld en sluiten we onszelf uit van verlossing.

Toch gaat daar, op het donkerste punt, het licht niet uit. Integendeel, het begint te schijnen. Want als we onze beperking erkennen, als we ons laten raken door de pijn van Christus, dan kunnen we eindelijk opnieuw geboren worden. Het geloof ontziet ons niet van de mogelijkheid om te zondigen, maar biedt ons altijd een uitweg: die van de barmhartigheid.

Jezus is niet geschokt door onze broosheid. Hij weet dat geen enkele vriendschap immuun is voor het risico van verraad. Maar Jezus blijft vertrouwen. Hij blijft aan tafel zitten met de zijnen. Hij geeft het breken van het brood niet op, zelfs niet voor degenen die Hem zouden verraden. Dit is de stille kracht van God: Hij verlaat nooit de tafel van liefde, zelfs niet als Hij weet dat Hij alleen gelaten zal worden.

Beste broeders en zusters, ook wij kunnen ons vandaag oprecht afvragen: "Ligt het aan mij?". Niet om ons beschuldigd te voelen, maar om ruimte te openen voor waarheid in ons hart. Verlossing begint hier: in de wetenschap dat wij misschien degenen zijn die het vertrouwen in God hebben geschonden, maar dat wij ook degenen kunnen zijn die het vertrouwen weer oppakken, koesteren, vernieuwen.

Uiteindelijk is dit hoop: weten dat God nooit faalt, ook al falen wij. Ook al verraden we onszelf, Hij houdt niet op van ons te houden. En als we ons door deze liefde laten bereiken - nederig, gewond, maar altijd trouw - dan kunnen we werkelijk herboren worden. En beginnen we niet langer te leven als verraders, maar als altijd geliefde kinderen.