Het heilig Triduüm

Beminde broeders en zusters:

Terwijl de reis van de Vastentijd eindigt die begon met Aswoensdag[d:455], laat de liturgie van Woensdag in de Goede Week ons al kennismaken met het dramatische klimaat van de komende dagen, doordrenkt van de herinnering aan het lijden en de dood van Christus. In de liturgie van vandaag stelt de evangelist heilige Matteüs voor onze meditatie de korte dialoog voor die plaatsvond in het Cenakel tussen Jezus en Judas. "Ik ben het toch niet, Rabbi?", vraagt de verrader van de goddelijke Meester, die had aangekondigd: "Voorwaar, Ik zeg u: een van u zal Mij overleveren." Het antwoord van de Heer is stellig: "Gij zegt het" (Mt. 26, 14-25)[b:Mt. 26, 14-25]. Van zijn kant besluit heilige Johannes het verhaal van de aankondiging van het verraad van Judas met enkele, maar veelbetekenende woorden: "Het was nacht" (Joh. 13, 30)[b:Joh. 13, 30].

Wanneer de verrader de Bovenzaal verlaat, wordt de duisternis in zijn hart intenser - het is een innerlijke nacht -, verwarring neemt de geest van de andere leerlingen over - ook zij gaan de nacht tegemoet -, terwijl de duisternis van verlatenheid en haat zich verdicht rond de Mensenzoon, die zich voorbereidt om zijn kruisoffer te voltrekken.

De komende dagen herdenken we de ultieme confrontatie tussen het Licht en de Duisternis, tussen het leven en de dood. Ook wij moeten onszelf in deze context plaatsen, ons bewust van onze ‘nacht’, van onze schuld en verantwoordelijkheden, als we het Paasmysterie met geestelijke vrucht willen herbeleven, als we het licht van het hart willen bereiken door dit Mysterie, dat het centrale steunpunt is van ons geloof.

Het begin van het Paastriduüm is Witte Donderdag[d:36], morgen. Tijdens de Chrisma-mis[d:291], die kan worden beschouwd als de opmaat naar het heilig Triduüm, hernieuwen de diocesane herder en zijn naaste medewerkers, de priesters, omringd door het volk van God, de beloften die zijn gedaan op de dag van de priesterwijding.

Het is jaar na jaar een moment van intense kerkelijke gemeenschap, dat de gave van het ambtelijk priesterschap benadrukt die Christus aan zijn Kerk heeft nagelaten aan de vooravond van zijn dood aan het kruis. En voor elke priester is het een ontroerend moment op deze avond voor het Lijden, waarin de Heer zichzelf aan ons gaf, ons het sacrament van de Eucharistie gaf, ons het priesterschap gaf. Het is een dag die de harten van ons allen raakt.

Vervolgens worden de oliën gezegend voor de viering van de sacramenten: de olie van de catechumenen, de olie van de zieken en het heilige chrisma. 's Avonds, bij het begin van het Paastriduum, herbeleeft de christelijke gemeenschap in de mis in Cena Domini wat er gebeurde tijdens het Laatste Avondmaal. In de Bovenzaal wilde de Verlosser anticiperen op het offer van zijn leven in het sacrament van brood en wijn omgezet in zijn Lichaam en Bloed: hij anticipeert op zijn dood, hij geeft vrijelijk zijn leven, hij biedt het definitieve geschenk van zichzelf aan de mensheid aan.

Met de voetwassing wordt het gebaar herhaald waarmee hij, die de zijnen had liefgehad, ze tot het uiterste liefhad (Joh. 13, 1)[[b:Joh. 13, 1]] en liet de leerlingen, als hun onderscheidende kenmerk, deze daad van nederigheid, liefde tot de dood na. Na de mis in Cena Domini nodigt de liturgie de gelovigen uit om in aanbidding van het Heilig Sacrament te blijven en de doodsstrijd van Jezus in Getsemane opnieuw te beleven. En we zien hoe de leerlingen in slaap vielen en de Heer alleen achterlieten. Ook vandaag slapen wij, zijn volgelingen, vaak. In deze heilige nacht van Getsemane willen we waken; wij willen de Heer op dit uur niet alleen laten. Zo kunnen we het mysterie van Witte Donderdag beter begrijpen, dat de drievoudige hoogste gave omvat van het ambtelijk priesterschap, de Eucharistie en het nieuwe gebod van de liefde ("agapé").

Goede Vrijdag[d:237], die de gebeurtenissen herdenkt die gaan van het doodvonnis tot de kruisiging van Christus, is een dag van boetedoening, vasten, gebed en deelname aan het lijden van de Heer. De christelijke gemeenschap volgt op de vastgestelde tijd met behulp van het woord van God en liturgische gebaren de geschiedenis van de menselijke ontrouw aan het goddelijke plan, dat niettemin precies op deze manier wordt uitgevoerd, en luistert opnieuw naar het ontroerende verhaal van de pijnlijke passie van de Heer.

Vervolgens richt de gemeenschap zich tot de hemelse Vader in een lang ‘gebed van de gelovigen’, dat alle noden van de Kerk en de wereld omvat. Vervolgens vereert de gemeenschap het kruis en ontvangt de eucharistische communie, waarbij de heilige gedaanten worden geconsumeerd die bewaard zijn gebleven uit de mis in Cena Domini de dag tevoren. De heilige Johannes Chrysostomus zegt in zijn commentaar op Goede Vrijdag: ‘Vroeger betekende het kruis minachting, maar vandaag is het iets eerbiedwaardigs; voorheen was het een teken van veroordeling, en vandaag is het hoop op verlossing. Het is werkelijk een bron van oneindige goederen geworden; het heeft ons van dwaling bevrijd, het heeft onze duisternis verdreven, het heeft ons met God verzoend; van vijanden van God heeft het ons tot zijn getrouwen gemaakt; van buitenstaanders heeft het ons tot zijn naasten gemaakt: dit kruis is de vernietiging van vijandschap, de bron van vrede, onze schatkist." I, 1, 4[[9254]]

Om de Passie van de Verlosser op een intensere manier te beleven, heeft de christelijke traditie talloze uitingen van volksreligiositeit tot leven gebracht, waaronder de bekende Goede Vrijdag-processies, met suggestieve rituelen die elk jaar worden herhaald. Maar er is een beoefening van vroomheid, de "Kruisweg", die ons het hele jaar door de mogelijkheid biedt om het mysterie van het kruis steeds dieper in onze geest te prenten, om met Christus op deze weg voort te gaan en zo onszelf gelijkvormig te maken met Hem. We zouden kunnen zeggen dat de Kruisweg, met behulp van een uitdrukking van heilige Leo de Grote, ons leert "met de ogen van het hart de gekruisigde Jezus te aanschouwen om in zijn vlees ons eigen vlees te herkennen" Paus Leo de Grote, Preek 15 over het lijden van de Heer[[8869|+4]] Dit is precies waarin de ware wijsheid van de Christen bestaat, die we willen leren door de Kruisweg op Goede Vrijdag in het Colosseum te volgen.

Stille Zaterdag is de dag waarop de liturgie zwijgt, de dag van de grote stilte waarop christenen worden uitgenodigd een inkeer te bewaren, die in onze tijd vaak moeilijk te cultiveren is, om zich beter voor te bereiden op de Paaswake. In veel gemeenschappen worden retraites en Mariale gebedsbijeenkomsten georganiseerd om zich bij de Moeder van de Verlosser aan te sluiten, die vol vertrouwen de verrijzenis van haar gekruisigde Zoon afwacht.

Ten slotte zal in de Paaswake[d:50] de sluier van droefheid die de Kerk omringt vanwege de dood en graflegging van de Heer, worden verscheurd door de overwinningskreet: Christus is verrezen en heeft de dood voor altijd overwonnen! Dan kunnen we het mysterie van het kruis echt begrijpen. ‘God schept wonderen zelfs in het onmogelijke’, schrijft een auteur uit de Oudheid, ‘zodat we weten dat alleen hij kan doen wat hij wil. Uit zijn dood komt ons leven voort, uit zijn wonden onze genezing, uit zijn val onze verrijzenis, uit zijn afdaling onze verheffing" anonymus Quartodecimanusanonymus Quartodecimanus.

Aangemoedigd door een steviger geloof, zullen we in het hart van de Paaswake de pasgedoopten verwelkomen en de beloften van ons doopsel hernieuwen. Op deze manier zullen we ervaren dat de Kerk altijd leeft, dat ze altijd verjongt, dat ze altijd mooi en heilig is, omdat ze gegrondvest is op Christus die, na zijn verrijzenis, nooit meer sterft.

Beste broeders en zusters, het Paasmysterie, dat het Heilig Triduüm ons zal laten herbeleven, is niet alleen een herinnering aan een verleden realiteit. Het is een actuele realiteit: ook vandaag de dag overwint Christus de zonde en de dood met zijn liefde. Het kwaad in al zijn vormen heeft niet het laatste woord. De eindoverwinning behoort aan Christus, aan de waarheid en aan de liefde. Zoals heilige Paulus ons tijdens de Paaswake zal herinneren: als we bereid zijn om met Hem te lijden en te sterven, wordt zijn leven ons leven. (Rom. 6, 9)[[b:Rom. 6, 9]] Ons christelijk bestaan is gebaseerd en gebouwd op deze zekerheid.

Met een beroep op de voorspraak van de Allerheiligste Maagd Maria, die Jezus volgde op het pad van het lijden en het kruis en Hem omhelsde voordat Hij werd begraven, wens ik dat u allen vurig deelneemt aan het Paastriduüm om samen met al uw dierbaren de vreugde van Pasen te ervaren.

Begroetingen
Ik groet de bezoekers van de Spaanse taal hartelijk. Vooral de groep universiteitsstudenten van CEU, Madrid en de andere scholen uit Spanje. Bovenal groet ik de grote groep die deelneemt aan UNIV 2007. Beste jongeren, ik nodig jullie uit om deze heilige dagen te vieren, in het besef dat Christus zijn leven voor ieder van ons heeft gegeven. Na het nederige gebaar van de voetwassing zegt hij ons: "Maar als Ik, de Heer en Leraar, uw voeten heb gewassen, dan behoort ook gij elkaar de voeten te wassen. Ik heb u een voorbeeld gegeven, opdat gij zoudt doen zoals Ik u gedaan heb" (Joh. 13, 14-15)[b:Joh. 13, 14-15], dat wil zeggen: heb anderen lief zoals hij ons heeft liefgehad. Zalig Pasen voor allen!

(In het Pools)
In deze dagen herdenken we de tweede verjaardag van de dood van de geliefde Johannes Paulus II. Ik dank u allen voor uw voortdurende gebeden bij zijn graf. Ik verheug mij met u over de voortgang van zijn zaligverklaring. Moge het onderricht van de Dienaar Gods de levens van alle Polen en de levens van alle Poolse gezinnen veranderen. Ik wens u allen een intense spirituele ervaring tijdens deze Goede Week en tijdens de vreugdevolle paas-festiviteiten.

(Tot een groep Kroatische gelovigen)
Ervaar in deze heilige dagen de grootsheid van de liefde die Gods Zoon ons heeft getoond met de instelling van de Eucharistie en het priesterschap, met zijn smartelijk lijden, met zijn dood aan het kruis en met zijn glorieuze verrijzenis. Dank Hem met een vast geloof en trouwe liefde.

(in het Italiaans)
Ik heet de Italiaans sprekende pelgrims van harte welkom. In het bijzonder groet ik jullie, deelnemers aan de internationale ontmoeting van de UNIV, georganiseerd door de prelatuur Opus Dei. Beste vrienden, ik hoop dat deze dagen in Rome voor allen een gelegenheid zullen zijn voor een intense kerkelijke ervaring, zodat jullie naar huis kunt terugkeren met het verlangen om Christus en uw broeders edelmoediger te dienen. "Dienen. Ik houd veel van dat woord!" zei heilige Jozefmaria Escrivá. En hij voegde er aan toe: "We kunnen de Heer zeggen dat we willen leren hoe we die opdracht moeten uitvoeren, want alleen door te dienen kunnen we Christus leren kennen en liefhebben; alleen dan zullen we anderen met Hem in contact kunnen brengen en bereiken dat ook zij van Hem gaan houden." 182[[9227]]

Ik groet van harte de jongeren, de zieken en de pasgetrouwden. Morgen gaan we het heilig Triduüm binnen, dat ons de centrale mysteries van onze verlossing zal laten herbeleven. Ik nodig jullie uit, beste jongeren, om naar het kruis te kijken om daar licht in te vinden om trouw in de voetsporen van de Verlosser te treden. Moge voor jullie, dierbare zieken, het lijden van de Heer, dat culmineerde in de glorieuze triomf van Pasen, altijd, vooral in momenten van beproeving, een bron van hoop en troost vormen. En u, beste pasgetrouwden, bereidt uw hart voor om met intense deelname het Paasmysterie te vieren, zodat uw bestaan elke dag wordt getransformeerd in een wederzijdse overgave, open voor de liefde die vruchtbaar is voor het goede.