Kerk en inwoning van de Heilige Geest

Voor een paar dagen hebben wij het 'hoogfeest van Pinksteren gevierd, dat door de heilige Johannes Chrysostomus "aller feesten moederstad" (letterlijk : metropool, n.v.d.r.) PG 50, 463 PG 50, 463 wordt genoemd. Waarom is Pinksteren een hoogfeest? Omdat het een nieuwe godsdienst inhuldigt, de godsdienst van de Geest, een nieuwe verhouding tussen God en mens. En nog, omdat het de zending aankondigt van de Heilige Geest die het leven schenkt aan de Kerk, aan het mystieke Lichaam van Christus. Pinksteren is het geboortefeest van de Kerk.

In het Oude Testament heeft het woord "kerk" een beperkte en profane betekenis. Het betekent daar alleen een vergadering, een verzameling, het bijeenroepen van een groep mensen. In het Nieuwe Testament krijgt het woord een nieuwe betekenis met een welbepaalde kwalificatie. Het duidt nu een menigte aan die door een reële en geestelijke band verbonden is, een geloofsgemeenschap die door God samengeroepen is en geleid wordt door een pastoraal gezag. Voor ons heeft het begrip Kerk een complexe religieuze betekenis. Het omschrijft die groep, of liever dit deel van de mensheid, dat een inwendige roepstem vernomen heeft en zich achter een zichtbare gids heeft geschaard om de Vader te ontmoeten door Christus onze Heiland, in het licht en de kracht van de Heilige Geest. (Joh. 14, 23) [[b:Joh. 14, 23]]

Wij willen even stilstaan bij enkele elementaire begrippen die het wezen van de Kerk verhelderen. Het is geen gemakkelijk zaak. Zelfs het Concilie schijnt eraan verzaakt te hebben, ons een volledige opsomming te geven van de termen waarin de gangbare religieuze taal de realiteit van de Kerk uitdrukt. Door een overvloed van beelden poogt het ons gevoelig te maken voor het onmetelijke evangelische visioen van het Rijk Gods, waarin de Kerk haar plaats inneemt, en niet alleen zij. Het Concilie roept het beeld op van de kudde waarvan Christus de herder is; van de akker, het bouwwerk, het gezin, de tempel van God. Zelfs wordt de Kerk voorgesteld als de Bruid van Christus, en natuurlijk ook als zijn mystiek Lichaam. Lumen Gentium [[617|6-7]] Vanzelf komt dan de complementaire idee van de bezieling van dat lichaam ter sprake. Zeker, de Kerk is een sociaal lichaam, een menselijke gemeenschap, maar zij is meer dan dat: zij is een levend lichaam, bezield door een Aanwezigheid, een Kracht, een Licht, een Activiteit, die niets anders is dan de Geest van Christus. (Rom. 8, 11; 2 Kor. 12, 9) [[b:Rom. 8, 11; 2 Kor. 12, 9]] Het blijft altijd nuttig in dit verband de encycliek Mystici Corporis [433], de conciliaire documenten, boeken als Méditation sur L’Eglise [1512] van Henri de Lubac of L'Eglise est une communion van Jérôme Hamer

Vanzelf komt dan de complementaire idee van de bezieling van dat lichaam ter sprake. Zeker, de Kerk is een sociaal lichaam, een menselijke gemeenschap, maar zij is meer dan dat: zij is een levend lichaam, bezield door een Aanwezigheid, een Kracht, een Licht, een Activiteit, die niets anders is dan de Geest van Christus. (Rom. 8, 11; 2 Kor. 12, 9) [[b:Rom. 8, 11; 2 Kor. 12, 9]] Het blijft altijd nuttig in dit verband de encycliek Mystici Corporis [433], de conciliaire documenten, boeken als Méditation sur L’Eglise [1512] van Henri de Lubac of L'Eglise est une communion [8841] van Jérôme Hamer te raadplegen.

Wij spreken hierover opdat ons begrip van de Kerk klaarder, vollediger, juister zou worden. Onze mentaliteit van gelovige en christen moet er immers door veranderd worden. Wegens het heersende laïcisme en materialisme is het gevaar inderdaad groot dat wij beroofd zouden worden van een van de voornaamste elementen van ons mens-zijn: de kennis van onszelf, die eeuwige vraag van de menselijke geest. Nog moeilijker wordt het te weten wie wij zijn, sinds een ongehoorde nieuwheid bezit is komen nemen van ons diepste wezen dat reeds op zichzelf zulk een groot mysterie is: de Heilige Geest die in ons zijn verblijf beeft genomen. "Weet gij dan niet, zegt Paulus tot de christenen van Korinte, dat gij Gods tempel zijt en dat de Geest van God in u woont?" (1 Kor. 3, 16) [b:1 Kor. 3, 16]. Letten wij aandachtig op hetgeen uit deze inwoning voortvloeit, op het geluk dat degenen ten deel valt die de Heilige Geest herbergen. Het kan vergeleken worden met een licht dat in een donkere kamer ontstoken wordt. Niets is van plaats veranderd, alles blijft onaangeroerd, en toch ziet alles er anders uit, krijgt alles een gelaat, een eigen plaats en functie, een naam. Alles wordt helder en blij. Dit is het mysterie van de genade. Dit is het mysterie van de Kerk, die bron is van licht, van het goddelijke licht van de Geest, waaraan zeven stralenbundels ontspringen, zijn goddelijke gaven: stralen van inzicht, stralen van liefde in de schamele cd van onze menselijke psychologie, hoe kinderlijk en primitief die ook mag zijn.

Het is niet gemakkelijk om dit alles in woorden uit te drukken. Eenvoudiger misschien en gemakkelijker is het enige ervaring op te doen van deze werkelijkheid, zelfs in het gewone dagelijkse leven van de trouwe christen. Ieder van ons zou naar zulke bevoorrechte levensconditie moeten verlangen en het vaste voornemen maken altijd in staat van genade te leven. Voegen we bij dit verlangen een vurige godsvrucht tot de Heilige Geest, die Hijzelf trouwens in ons zal voeden, als wij de vermaning van St. Paulus ernstig nemen : ,,Dooft de Heilige Geest niet uit! (1 Tess. 5, 15) [b:1 Tess. 5, 15].

Met onze apostolische zegen.