Ter gelegenheid van de vertoning van de documentaire “Arte e fede - via pulchritudinis”

Eerbiedwaardige broeders,
geachte autoriteiten,
waarde dames en heren,

Aan het einde van deze vertoning verheugt het mij u allen mijn hartelijke groet te brengen.

(in het Pools) Ik groet allereerst de Poolse delegatie, in het bijzonder de overheidsautoriteiten, de ambassadeur bij de Heilige Stoel en allen die hebben bijgedragen aan de totstandkoming van deze film.

Ik groet kardinaal Bertone, staatssecretaris, en kardinaal Bertello die als voorzitter van het Gouvernement het initiatief heeft gepresenteerd — ik dank hem en verheug mij met hem en met de directie van de Vaticaanse Musea. Met dankbaarheid groet ik ook de bestuurders van de maatschappijen die de film hebben gerealiseerd en de productie hebben ondersteund.

De Vaticaanse Musea zijn geen vreemden in initiatieven die de band tussen kunst en geloof illustreren, uitgaande van het patrimonium dat bewaard wordt in de pauselijke musea. Verscheidene tentoonstellingen zijn met dit thema georganiseerd, evenals enkele audiovisuele producties. Toch is de film die wij zojuist hebben gezien een bijdrage die bijzondere vermelding verdient, vooral omdat zij wordt gepresenteerd bij de opening van het Jaar van het Geloof[d:354] Jaar van het Geloof. Dit vormt immers een specifieke en gekwalificeerde bijdrage van de Vaticaanse Musea aan het Jaar van het Geloof, en dat rechtvaardigt ook de grote inspanning die op de verschillende niveaus is geleverd. Zoals het slotgedeelte van de film nadrukkelijk onderstreept, betekent voor vele mensen het bezoek aan de Vaticaanse Musea tijdens hun reis naar Rome het belangrijkste, soms zelfs het enige contact met de Heilige Stoel; en daarom is het een bevoorrechte gelegenheid om de christelijke boodschap te leren kennen. Men zou kunnen zeggen dat het artistieke erfgoed van Vaticaanstad een soort grote “parabel” vormt waardoor de Paus spreekt tot mannen en vrouwen uit alle delen van de wereld, en dus met vele culturele en religieuze achtergronden, mensen die wellicht nooit een toespraak of homilie van de Paus zullen lezen. Daarbij komt ons in herinnering wat Jezus tot zijn leerlingen zei: aan u wordt het geheim van het Koninkrijk van God toevertrouwd, maar aan hen die “buiten staan” wordt alles gezegd “in gelijkenissen” (Mc. 4, 10-12)[[b:Mc. 4, 10-12]]. De taal van de kunst is een parabolische taal, begiftigd met een bijzondere universele openheid: de via pulchritudinis is een weg die in staat is verstand en hart te leiden naar de Eeuwige, hen op te tillen naar de hoogten van God.

Ik heb er bijzonder veel waardering voor dat in de film herhaaldelijk wordt gewezen op de inzet van de Romeinse Pausen om het artistieke erfgoed te bewaren en te waarderen; ook in de hedendaagse tijd, om de dialoog van de Kerk met de kunstenaars te vernieuwen. De collectie moderne religieuze kunst van de Vaticaanse Musea is het levend bewijs van de vruchtbaarheid van deze dialoog. Maar niet alleen zij. Het gehele grote geheel van de Vaticaanse Musea — het gaat immers werkelijk om een levende werkelijkheid — bezit eveneens deze dimensie die wij “evangeliserend” zouden kunnen noemen. En wat zichtbaar is, namelijk de geëxposeerde werken, veronderstelt heel een werk dat onzichtbaar blijft, maar dat onmisbaar is voor hun betere bewaring en waardering.

(in het Pools) Het verheugt mij in het bijzonder hulde te brengen aan de grote gevoeligheid voor de dialoog tussen kunst en geloof van mijn geliefde voorganger, de zalige Johannes Paulus II: de rol die Polen in deze productie vervult, getuigt van zijn verdiensten op dit terrein.

Kunst en geloof: een tweespan dat de Kerk en de Heilige Stoel al tweeduizend jaar begeleidt, een tweespan dat wij ook vandaag des te meer moeten waarderen in de inzet om de mannen en vrouwen van onze tijd de verkondiging van het Evangelie te brengen, van God die Schoonheid en oneindige Liefde is.

Ik dank nogmaals allen die op uiteenlopende wijzen hebben meegewerkt aan de totstandkoming van deze documentaire, waarvan ik hoop dat zij in vele mensen het verlangen zal wekken om die geloof beter te leren kennen dat in staat is zulke vele en grote kunstwerken te inspireren. Ik wens u allen een goede avond.