De nieuwe wereldorde: grootmachtpolitiek, bedrijfsdominantie en de toekomst van de menselijke ontwikkeling

We beginnen met hetzelfde teken waarmee de Heer ons in het doopsel het leven heeft geschonken: In de naam van de Vader en van de Zoon en van de Heilige Geest. Vrede zij met u.

Goedemorgen allemaal. Welkom in Rome en in het Vaticaan, en dank u voor uw geduld.

Eminenties, Excellenties,
Geachte dames en heren,
Beste broeders en zusters in Christus,

Ik ben blij u te mogen begroeten, leden van het International Catholic Legislators Network. Ik dank u voor uw bezoek aan het Vaticaan en aan Rome, in dit jubileumjaar, het jubileum van de hoop.

U bent bijeen voor uw zestiende jaarlijkse bijeenkomst, die dit jaar een tot nadenken stemmend thema heeft: “De nieuwe wereldorde: grootmachtpolitiek, bedrijfsdominantie en de toekomst van de menselijke ontwikkeling.” In deze woorden bespeur ik zowel bezorgdheid als een verlangen. We maken ons allemaal zorgen over de richting die onze wereld inslaat, en toch verlangen we naar authentieke menselijke ontwikkeling. We verlangen naar een wereld waarin iedereen in vrede, vrijheid en voldoening kan leven volgens Gods plan.

Om houvast te vinden in de huidige omstandigheden – vooral voor u als katholieke wetgevers en politieke leiders – stel ik voor dat we naar het verleden kijken, naar de indrukwekkende figuur van Sint Augustinus van Hippo. Als vooraanstaand lid van de Kerk in de late Romeinse tijd was hij getuige van enorme omwentelingen en sociale ontwrichting. Als reactie daarop schreef hij De stad van God[857], een werk dat een visie van hoop biedt, een visie van betekenis die ons vandaag de dag nog steeds aanspreekt.

Deze kerkvader leerde dat er in de menselijke geschiedenis twee “steden” met elkaar verweven zijn: de stad van de mens en de stad van God. Deze staan voor spirituele realiteiten – twee oriëntaties van het menselijk hart en dus van de menselijke beschaving. De stad van de mens, gebouwd op trots en eigenliefde, wordt gekenmerkt door het streven naar macht, prestige en plezier; de stad van God, gebouwd op liefde voor God tot zelfloosheid, wordt gekenmerkt door gerechtigheid, naastenliefde en nederigheid. In deze termen moedigde Augustinus christenen aan om de aardse samenleving te doordringen van de waarden van Gods koninkrijk, waardoor de geschiedenis wordt gericht op haar uiteindelijke vervulling in God, terwijl ook authentieke menselijke bloei in dit leven mogelijk wordt. Deze theologische visie kan ons houvast bieden in het licht van de veranderende stromingen van vandaag: de opkomst van nieuwe zwaartepunten, het verschuiven van oude allianties en de ongekende invloed van mondiale bedrijven en technologieën, om nog maar te zwijgen van talrijke gewelddadige conflicten. De cruciale vraag waar wij gelovigen voor staan, is dan ook: hoe kunnen we deze taak volbrengen?

Om deze vraag te beantwoorden, moeten we de betekenis van menselijke ontwikkeling verduidelijken. Tegenwoordig wordt een welvarend leven vaak verward met een materieel rijk leven of een leven van onbeperkte individuele autonomie en plezier. De zogenaamde ideale toekomst die ons wordt voorgeschoteld, is vaak een toekomst van technologisch gemak en consumententevredenheid. Toch weten we dat dit niet genoeg is. We zien dit in welvarende samenlevingen waar veel mensen worstelen met eenzaamheid, wanhoop en een gevoel van zinloosheid.

Authentieke menselijke bloei komt voort uit wat de Kerk integrale menselijke ontwikkeling noemt, oftewel de volledige ontwikkeling van een persoon in alle dimensies: fysiek, sociaal, cultureel, moreel en spiritueel. Deze visie op de mens is geworteld in de natuurwet, de morele orde die God in het hart van de mens heeft geschreven en waarvan de diepere waarheden worden verlicht door het Evangelie van Christus. In dit opzicht zien we authentieke menselijke ontwikkeling wanneer individuen deugdzaam leven, wanneer ze in gezonde gemeenschappen leven en niet alleen genieten van wat ze hebben, wat ze bezitten, maar ook van wie ze zijn als kinderen van God. Het waarborgt de vrijheid om de waarheid te zoeken, God te aanbidden en in vrede een gezin te stichten. Het omvat ook harmonie met de schepping en een gevoel van solidariteit tussen sociale klassen en naties. De Heer is immers gekomen opdat wij “leven zouden bezitten en wel in overvloed” (Joh. 10, 10)[b:Joh. 10, 10].

De toekomst van de menselijke bloei hangt af van de “liefde” waarrond wij onze samenleving willen organiseren: een egoïstische liefde, de liefde voor onszelf, of de liefde voor God en de naaste. Wij kennen natuurlijk al het antwoord. In uw roeping als katholieke wetgevers en ambtenaren bent u geroepen om bruggenbouwers te zijn tussen de stad van God en de stad van de mens. Ik wil u vanochtend aansporen om te blijven werken aan een wereld waarin macht wordt getemperd door het geweten en de wet ten dienste staat van de menselijke waardigheid. Ik moedig u ook aan om de gevaarlijke en zelfvernietigende mentaliteit te verwerpen die zegt dat er nooit iets zal veranderen.

Ik weet dat de uitdagingen enorm zijn, maar Gods genade die in de harten van de mensen werkt, is nog krachtiger. Mijn eerbiedwaardige voorganger wees op de noodzaak van wat hij een “diplomatie van hoop” noemde. Aan de leden van het corps diplomatique geaccrediteerd bij de Heilige Stoel (2025)[[9621]] Ik zou hieraan willen toevoegen dat we ook een “politiek van hoop” nodig hebben, een “economie van hoop”, verankerd in de overtuiging dat we zelfs nu, door de genade van Christus, zijn licht kunnen weerspiegelen in de aardse stad.

Dank u wel. Dank u allen voor uw toewijding om de boodschap van het Evangelie in de openbaarheid te brengen. Wees verzekerd van mijn gebeden voor u, uw dierbaren, uw families, uw vrienden en vandaag in het bijzonder voor hen die u dient. Moge de Heer Jezus, de Vredevorst, uw inspanningen voor de ware bloei van de menselijke familie zegenen en leiden.