Kruisdagen

In 2004 heeft de Nederlandse Bisschoppenconferentie de nieuwe regeling voor de kruisdagen en de quatertemperdagen ingevoerd, als uitvoering van de bepalingen van de Algemeen Statuut van het Romeins Missaal, nr. 394 uit 2002/2008 voor de “Gewone Vorm” van de Romeinse Ritus.

In het Latijn worden de kruisdagen de rogationes minores of litaniae minores (kleine litanie) genoemd, om ze te onderscheiden van de litaniae maiores (grote litanie) op het feest van de H. Marcus op 25 april (met de kalenderhervorming van 1970 vervallen), die eveneens bedoeld zijn om Gods zegen te vragen over de vruchten van de aarde. De Nederlandse benaming kruisdagen is waarschijnlijk ontleend aan de gewoonte om op deze dagen een processie te houden door velden en akkers, waarbij de priester een kruis meedraagt. De vasten die aan de quatertemperdagen verbonden zijn, vervallen omdat in de Paastijd er niet gevast wordt. Behalve tegen rampen wordt er op de kruisdagen gebeden om zegen over de vruchten van de aarde.

De Mis van deze drie Kruisdagen heet in het Latijn Missa Rogationum. Het Latijnse werkwoord ‘rogare’ betekent ‘vragen’. Voorafgaand aan de heilige Mis van de Kruisdagen wordt de litanie van alle heiligen gezongen. Drie dagen lang vraagt de strijdende Kerk (op aarde) aan God en aan alle heiligen (de zegepralende Kerk) om alle goederen te mogen verkrijgen die wij nodig hebben en om bescherming tegen alle onheil, ziekte, rampen en kwaad. Luisteren wij naar en vertrouwen wij op de woorden van onze Heer Jezus Christus uit het Evangelie van afgelopen zondag (vijfde zondag na Pasen, resp. zesde zondag van Pasen), waarin Hij Zelf zegt: “Vraagt en gij zult verkrijgen, opdat uw vreugde volkomen zij.” Bidden wij, zeker in deze Mariamaand, dagelijks de rozenkrans, het krachtige gebed tot onze lieve Heer en Zijn Moeder, en vragen wij onze lieve Vrouw om ons in ons voortdurend gebed te begeleiden.

Volgens de kalender van de “Gewone Vorm” van de Romeinse Ritus (het Missaal van de Paus Paulus VI), dat vanaf 1970 in gebruik is, zijn de kruisdagen maandag, dinsdag en woensdag voorafgaand aan Hemelvaart.

De kalender van de “Buitengewone Vorm” van de Romeinse Ritus, (het Missaal van de H. Paus Johannes XXIII uit 1962 die sinds 14 september 2007 ruimer gebruikt wordt na het Motu Proprio Summorum Pontificum van Paus Benedictus XVI) geeft sinds 1960 aan dat de kruisdagen ook op de maandag, dinsdag en woensdag voorafgaand aan Hemelvaart gevierd wordt. Deze kalender kent nog wel litaniae maiores (grote litanie) op het feest van de H. Marcus op 25 april,

In 2023 wordt Hemelvaart op 18 mei gevierd, de Kruisdagen dus op maandag 15, dinsdag 16 en woensdag 17 mei.