Verwacht barmhartigheid

Dierbare broeders en zusters:

In het centrum van de liturgie van het Woord van deze zondag staat een uitspraak van de profeet Hosea, die Jezus in het Evangelie overneemt: “Liefde wil Ik en geen offers, kennis van God meer dan brandoffers” (Hos. 6,6)[b:Hos. 6,6]. Het gaat om een sleutelwoord, een van de woorden die ons binnenvoeren in het hart van de Heilige Schrift. De context waarin Jezus het woord zich eigen maakt, is de roeping van Matteüs, van beroep ‘tollenaar’, dat wil zeggen belastinginner namens het Romeinse keizerlijke gezag; daarom beschouwden de Joden hem als een publieke zondaar. Nadat Hij hem juist riep terwijl hij op het tolhuis zat — deze scène wordt treffend uitgebeeld op een zeer beroemd schilderij van Caravaggio — ging Jezus met de leerlingen naar zijn huis en nam aan tafel plaats samen met andere tollenaars. Aan de farizeeën, die hieraan aanstoot namen, antwoordde Hij: “Niet de gezonden hebben een arts nodig, maar de zieken. (...) Ik ben niet gekomen om rechtvaardigen te roepen, maar zondaars” (Mt. 9,12-13)[b:Mt. 9,12-13]. De evangelist heilige Matteüs, altijd aandachtig het verband tussen het Oude en het Nieuwe Testament zoekend, legt op dat moment de profetie van Hosea in Jezus’ mond: “Gaat heen en leert wat het zeggen wil: ‘Barmhartigheid wil Ik en geen offers’.”

Zo groot is het belang van deze uitspraak van de profeet, dat de Heer haar opnieuw citeert in een andere context, namelijk met betrekking tot het onderhouden van de sabbat (Mt. 12,1-8)[[b:Mt. 12,1-8]]. Ook in dit geval neemt Jezus de verantwoordelijkheid voor de interpretatie van het voorschrift op zich, waarbij Hij zich openbaart als “Heer” van de wettelijke instellingen zelf. Tot de farizeeën zegt Hij: “Als jullie begrepen wat het zeggen wil: ‘Barmhartigheid wil Ik en geen offers’, dan zouden jullie geen onschuldige mensen hebben veroordeeld” (Mt. 12,7)[b:Mt. 12,7]. Jezus, het mensgeworden Woord, “herkende zich”, om zo te zeggen, volledig in dit orakel van Hosea; Hij maakte het zich met heel zijn hart eigen en bracht het in de praktijk door zijn handelen, zelfs ten koste van het krenken van de gevoeligheid van de leiders van zijn volk. Dit woord van God is, door de Evangeliën heen, tot ons gekomen als een van de samenvattingen van de hele christelijke boodschap: de ware godsdienst bestaat in de liefde tot God en de naaste. Dit is wat waarde geeft aan de eredienst en de naleving van de geboden.

Wenden wij ons nu tot de Maagd Maria en vragen wij haar voorspraak om altijd te leven in de vreugde van de christelijke ervaring. Moge de Maagd, Moeder van Barmhartigheid, in ons gevoelens wekken van kinderlijke overgave aan God, die oneindige barmhartigheid is; moge zij ons helpen ons het gebed eigen te maken dat heilige Augustinus verwoordt in een beroemd gedeelte van zijn *Belijdenissen*: “Heer, ontferm U over mij! Zie, ik verberg mijn wonden niet. U bent de arts; ik ben de zieke. U bent barmhartig; ik ben vol ellende. (...) Mijn hele hoop is alleen gevestigd op uw grote barmhartigheid” X, 28.39; 29.40[[850]].

Na het Angelus
(Frans) Dierbare Franstalige pelgrims, ik groet u van harte. Het Evangelie van vandaag toont ons het gelaat van Jezus’ liefde en barmhartigheid, die eet met tollenaars en zondaars. Moge u dit gelaat van de Heer voor uzelf ontdekken, vooral in de sacramenten van de Vergeving en de Eucharistie, en rondom u getuige worden van de liefde van God voor de hele mensheid. Met mijn apostolische zegen.

(Engels) Ik groet alle Engelstalige bezoekers die aanwezig zijn bij het Angelus van vandaag, in het bijzonder de groep pelgrims uit Malmö in Zweden. Ik bid dat uw bezoek aan Rome uw geloof mag versterken en uw liefde voor Jezus Christus, onze Heer en Heiland, mag verdiepen. In het Evangelie van deze zondag horen wij hoe Jezus Matteüs, de tollenaar, roept. Onmiddellijk stond Matteüs op en werd een volgeling van onze Heer. Laten wij bereid zijn ons af te keren van alles wat ons van God scheidt, zodat ook wij edelmoedig kunnen antwoorden op zijn roepstem. Over u allen hier aanwezig, en over uw families en dierbaren thuis, roep ik Gods overvloedige zegen af.

(Duits) Graag groet ik de pelgrims en bezoekers uit de Duitstalige landen. De scheiding van God, de zonde, maakt de mens ziek. Hij lijdt aan zijn op zichzelf gericht zijn, dat hem geen ruimte laat voor het ware leven. Christus is de arts die ons genezing brengt en ons gezond maakt. Hij wil ons leven openen naar God en naar de anderen. Nemen wij zijn genezende liefde in ons op en geven we die door aan de mensen om ons heen. Dan leven wij werkelijk. Ik wens u allen een gezegende zondag en een goede week.

(Spaans) Met genegenheid groet ik de Spaanstalige pelgrims die deelnemen aan dit mariale gebed, in het bijzonder de gelovigen van de parochie van San Saturnino in Alcorcón en van het Colegio San José in Reus. Ik nodig u uit met vertrouwen nader te komen tot Jezus Christus, de arts die de harten geneest en onophoudelijk oproept tot bekering, opdat u, geïnspireerd door Hem, denkt wat juist is en dit met zijn hulp ook volbrengt. Een gezegende zondag voor allen.

(Portugees) Ik groet nu de Portugeessprekende pelgrims, in het bijzonder de Brazilianen van de parochie van de Onbevlekte Ontvangenis in het bisdom São João da Boa Vista, en allen die met ons verenigd zijn door dit gebed tot de Maagd Maria. Moge uw geloof nederig en standvastig zijn, en uw barmhartigheid jegens allen in overeenstemming met het Hart van Christus, onze vrede. Aan allen schenk ik van harte mijn apostolische zegen.

(Pools) Ik groet alle Polen van harte. Vandaag richt ik een bijzonder gebed tot God voor de mijnwerkers die afgelopen woensdag het leven verloren bij de mijnramp in Borynia. Ik smeek voor hen om de genade van de eeuwige rust, geestelijke troost voor hun families en een spoedig herstel voor de gewonden. Moge de barmhartige God ons bewaren voor een plotselinge dood. Moge Hij u beschermen, u leiden en u zegenen.

(Italiaans) Ten slotte groet ik met genegenheid de Italiaanssprekende pelgrims, in het bijzonder de gelovigen afkomstig uit Ricaldone (bisdom Acqui Terme), uit Turijn, Nogara en Montopoli in Val d’Arno, evenals de Eerste Communicanten van Alberoro. Ik wens u allen een goede zondag.