Het dagelijkse oefenen in liefde brengt ons dichter bij de uiteindelijke overwinning

Beste broeders en zusters,

In de eerste lezing hoorden we deze woorden: "Zo spreekt de Wijsheid van God: 'De Heer schiep mij aan het begin van zijn wegen, nog vóór zijn werken van oudsher. (...) Toen Hij de hemel grondvestte was ik erbij, (...) Ik was bij Hem als uitvoerster, ik was zijn vreugde, dag in dag uit mij verheugend voor zijn aanschijn, altijd door, mij verheugend over zijn aardrijk en mijn vreugde vindend bij de mensen." (Spr. 8, 22.27.30-31)[b:Spr. 8, 22.27.30-31]. Voor Augustinus zijn de Drie-eenheid en wijsheid nauw met elkaar verbonden. Goddelijke wijsheid wordt geopenbaard in de Heilige Drie-eenheid en wijsheid leidt ons altijd naar de waarheid.

En vandaag, nu we het Plechtige Hoogfeest van de Allerheiligste Drie-eenheid vieren, beleven we het Jubileum van de Sport. Het binoom 'Drie-eenheid-Sport' is niet bepaald gebruikelijk, maar toch is de juxtapositie niet misplaatst. Elke goede menselijke activiteit draagt een weerspiegeling in zich van Gods schoonheid, en sport hoort daar zeker bij. Bovendien is God niet statisch, Hij is niet in zichzelf opgesloten. Hij is gemeenschap, een levende relatie tussen de Vader, de Zoon en de Heilige Geest, die openstaat voor de mensheid en de wereld. De theologie noemt deze werkelijkheid perichoresis, of 'dans': een dans van wederzijdse liefde.

Het is vanuit deze goddelijke dynamiek dat het leven stroomt. Wij zijn geschapen door een God die zich verheugt in het bestaan van zijn schepselen, die "speelt", zoals de eerste lezing ons herinnert. (Spr. 8, 30-31)[[b:Spr. 8, 30-31]] Sommige kerkvaders spreken zelfs vrijmoedig van een Deus ludens, van een God die geniet. Salonios van Genève, In...Salonios van Genève, In Parabolas Salomonis expositio mystica vgl: I, 2, 589[[[1373]]] Daarom kan sport ons helpen God de Drie-eenheid te ontmoeten: omdat het een beweging van het zelf naar de ander vereist, zeker uiterlijk, maar ook en vooral innerlijk. Zonder dit wordt het gereduceerd tot een steriele competitie van egoïsmen.

Laten we denken aan een uitdrukking die in het Italiaans vaak gebruikt wordt om atleten aan te moedigen tijdens wedstrijden: toeschouwers roepen: "Dai!". We merken het misschien niet, maar het is een prachtige gebiedende wijs: het is de gebiedende wijs van het werkwoord 'geven'. En dit kan ons aan het denken zetten: het gaat er niet alleen om een fysieke prestatie te leveren, misschien wel een buitengewone, maar om jezelf te geven, om te 'spelen'. Het gaat om jezelf geven voor anderen - voor de eigen groei, voor supporters, voor geliefden, voor coaches, voor collega's, voor het publiek, zelfs voor tegenstanders - en als je echt een sporter bent, geldt dit niet alleen voor het resultaat. Johannes Paulus II - een sportman, zoals we weten - sprak er zo over: "Sport is levensvreugde, spel, feest, en als zodanig moet het worden gewaardeerd (...) door het herstel van zijn onbaatzuchtigheid, zijn vermogen om vriendschapsbanden te smeden, dialoog en openheid naar elkaar te stimuleren, (...) boven de harde wetten van productie en consumptie en elke andere zuiver utilitaire en hedonistische beschouwing van het leven." Paus Johannes Paulus II,...Paus Johannes Paulus II, Homilie voor het Jubileum van de Sporters, 12 april 1984

Laten we met dit in gedachten drie aspecten noemen die sport vandaag de dag tot een waardevol middel voor menselijke en christelijke vorming maken.

Ten eerste, in een samenleving die gekenmerkt wordt door eenzaamheid, waarin het zwaartepunt van het individualisme verschoven is van "wij" naar "ik", waardoor de ander genegeerd wordt, leert sport - vooral wanneer het teamsport is - de waarde van samenwerking, van samen op weg gaan, van dat delen dat, zoals we gezegd hebben, de kern vormt van Gods leven. (Joh. 16, 14-15)[[b:Joh. 16, 14-15]] Zo kan het een belangrijk instrument worden voor hergroepering en ontmoeting: tussen volkeren, in gemeenschappen, in school- en werkomgevingen, in gezinnen!

Ten tweede, in een steeds meer digitale samenleving, waar technologieën mensen die ver weg zijn bij elkaar brengen, maar vaak ook degenen die dichtbij staan van elkaar verwijderen, versterkt sport de concreetheid van het samenzijn, het gevoel van het lichaam, van ruimte, van inspanning, van echte tijd. Zo helpt sport, tegen de verleiding in om te vluchten in virtuele werelden, een gezond contact te onderhouden met de natuur en het concrete leven, de enige plaats waar liefde wordt beoefend. (1 Joh. 3, 18)[[b:1 Joh. 3, 18]]

Ten derde, in een competitieve maatschappij, waar het lijkt alsof alleen de sterksten en de succesvolsten het verdienen om te leven, leert de sport ook hoe je moet verliezen en confronteert het de mens, in de kunst van het verslaan, met een van de diepste waarheden van zijn toestand: breekbaarheid, beperking, onvolmaaktheid. Dit is belangrijk, want vanuit de ervaring van deze kwetsbaarheid openen we ons voor hoop. De atleet die nooit fouten maakt, die nooit verliest, bestaat niet. Kampioenen zijn geen onfeilbare machines, maar mannen en vrouwen die, zelfs als ze vallen, de moed vinden om weer op te staan. Laten we in dit verband nog eens de woorden van Johannes Paulus II in herinnering roepen, die zei dat Jezus "de ware atleet van God" is, omdat Hij de wereld niet met geweld veroverde, maar met de trouw van de liefde. vgl. Paus Johannes Paulus II,...vgl. Paus Johannes Paulus II, Homilie tijdens de Mis voor het Jubileum van de Sporters, 29 oktober 2000

Het is geen toeval dat in het leven van veel heiligen van onze tijd sport een belangrijke rol heeft gespeeld, zowel als persoonlijke praktijk als als manier van evangelisatie. Denken we maar aan de zalige Pier Giorgio Frassati, patroonheilige van de sportmensen, die op 7 september aanstaande tot heilige zal worden uitgeroepen. Zijn leven, eenvoudig en stralend, herinnert ons eraan dat net zoals niemand als kampioen wordt geboren, niemand als heilige wordt geboren. Het is de dagelijkse training van de liefde die ons dichter bij de uiteindelijke overwinning brengt (Rom. 5, 3-5)[[b:Rom. 5, 3-5]] en ons in staat stelt om te werken aan de opbouw van een nieuwe wereld. Dit werd ook bevestigd door Paulus VI, twintig jaar na het einde van de Tweede Wereldoorlog, toen hij de leden van een katholieke sportvereniging eraan herinnerde hoezeer sport had bijgedragen tot het herstel van vrede en hoop in een samenleving die door de gevolgen van de oorlog was verwoest. vgl. Paus Paulus VI,...vgl. Paus Paulus VI, Toespraak tot de leden van het C.S.I., 20 maart 1965 Hij zei: "Het is de vorming van een nieuwe samenleving, waarop uw inspanningen zijn gericht: (...) in het besef dat sport, in de gezonde vormende elementen die zij ondersteunt, een zeer nuttig instrument kan zijn voor de geestelijke verheffing van de menselijke persoon, de eerste en onmisbare voorwaarde voor een geordende, serene, constructieve samenleving." vgl. Paus Paulus VI,...vgl. Paus Paulus VI, Toespraak tot de leden van het C.S.I., 20 maart 1965

Beste sporters, de Kerk vertrouwt jullie een prachtige missie toe: om in jullie activiteiten een weerspiegeling te zijn van de liefde van God de Drie-eenheid voor het welzijn van jullie en jullie broeders en zusters. Laten jullie je met enthousiasme inzetten voor deze missie: als atleten, als trainers, als clubs, als groepen, als families. Paus Franciscus wees er graag op dat Maria in het Evangelie aan ons verschijnt als actief, in beweging, zelfs "rennend" (Lc. 1, 39)[[b:Lc. 1, 39]] klaar om, zoals moeders dat doen, op weg te gaan op een teken van God om haar kinderen te hulp te komen. vgl. Paus Franciscus,...vgl. Paus Franciscus, Toespraak tot de WJD-vrijwilligers, 6 augustus 2023 Laten we haar vragen ons werk en onze impulsen te begeleiden en ze altijd naar het beste te leiden, tot de grootste overwinning: die van de eeuwigheid, het "oneindige veld" waar het spel niet meer zal eindigen en de vreugde vol zal zijn. (1 Kor. 9, 24-25; 2 Tim. 4, 7-8)[[b:1 Kor. 9, 24-25; 2 Tim. 4, 7-8]]