Hoop is verbinden - Ireneüs van Lyon

In de naam van de Vader, de Zoon en de Heilige Geest. Vrede zij met u!

Dierbare broeders en zusters,

Vanmorgen worden de speciale jubileum-audiëntie hervat die paus Franciscus in januari is begonnen, waarbij hij telkens een bijzonder aspect van de theologische deugd van de hoop belicht en een spiritueel figuur voorstelt die daarvan getuige was. Laten we dus de ingeslagen weg voortzetten, als pelgrims van de hoop!

De hoop die de apostelen ons vanaf het begin hebben doorgegeven, brengt ons samen. De apostelen hebben in Jezus de aarde met de hemel verbonden zien worden: met hun ogen, oren en handen hebben zij het Woord van het leven ontvangen. Het jubileum[d:550] is een open deur naar dit mysterie. Het jubileumjaar[d:550] verbindt de wereld van God op een radicalere manier met de onze. Het nodigt ons uit om serieus te nemen wat we elke dag bidden: "Op aarde, zoals in de hemel". Dat is onze hoop. Dat is wat we vandaag willen uitdiepen: hopen is verbinden.

Een van de grootste christelijke theologen, de bisschop Ireneüs van Lyon, zal ons helpen inzien hoe mooi en actueel deze hoop is. Ireneüs werd geboren in Klein-Azië en groeide op onder mensen die de apostelen persoonlijk hadden gekend. Hij kwam naar Europa omdat er in Lyon al een gemeenschap was ontstaan van Christenen uit zijn eigen land. Hoe goed is het om dat hier, in Rome, in Europa, ons te herinneren! Het Evangelie is van buitenaf naar dit continent gebracht. Ook vandaag de dag zijn migrantengemeenschappen een bron van inspiratie voor het geloof in de landen die hen opvangen. Het Evangelie komt van buitenaf. Ireneüs verbindt Oost en West. Dat is op zich al een teken van hoop, omdat het ons eraan herinnert dat volkeren elkaar blijven verrijken.

Ireneüs heeft ons echter nog een grotere schat te bieden. De leerstellige verdeeldheid die hij binnen de christelijke gemeenschap aantrof, de interne conflicten en de externe vervolgingen ontmoedigden hem niet. Integendeel, in een wereld die in stukken lag, leerde hij beter denken en richtte hij zijn aandacht steeds dieper op Jezus. Hij werd een zanger van lof voor zijn persoon, ja zelfs voor zijn vlees. Hij erkende namelijk dat in Hem wat ons tegengesteld lijkt, weer tot eenheid wordt herenigd. Jezus is geen muur die scheidt, maar een deur die ons verenigt. We moeten in Hem blijven en de werkelijkheid onderscheiden van ideologieën.

Dierbare broeders en zusters, ook vandaag kunnen ideeën gek worden en woorden doden. Het vlees daarentegen is waar we allemaal van gemaakt zijn; het is wat ons verbindt met de aarde en met andere schepselen. Het vlees van Jezus moet worden aanvaard en overwogen in elke broeder en zuster, in elk schepsel. Laten we luisteren naar de roep van het vlees, laten we ons bij naam roepen door het leed van anderen. Het gebod dat we vanaf het begin hebben ontvangen, is dat van wederzijdse liefde. Het staat in ons vlees geschreven, nog voor het in enige wet is vastgelegd.

Ireneüs, meester van de eenheid, leert ons niet tegen elkaar op te stellen, maar te verbinden. Intelligentie ligt niet in het scheiden, maar in het verbinden. Onderscheiden is nuttig, maar nooit verdelen. Jezus is het eeuwige leven onder ons: Hij brengt tegenstellingen samen en maakt gemeenschap mogelijk.

Wij zijn pelgrims van hoop, want tussen mensen, volkeren en schepselen is er iemand nodig die besluit om zich in de richting van gemeenschap te bewegen. Anderen zullen ons volgen. Zoals Ireneüs in Lyon in de tweede eeuw, zo bouwen wij in al onze steden weer bruggen waar nu muren staan. Laten we deuren openen, werelden verbinden, dan zal er hoop zijn.