Catechisten begeleiden ons geloofsleven gedurende ons hele leven.

Dierbare broeders en zusters,

De woorden van Jezus tonen ons hoe God naar de wereld kijkt, altijd en overal. In het Evangelie (Lc. 16, 19-31)[b:Lc. 16, 19-31] hoorden we hoe zijn blik rust op een arme en een rijke: de een verhongert, de ander geniet van overvloed; de een ligt gehuld in wonden die door honden worden gelikt, de ander pronkt met fraaie kleren. (Lc. 16, 19-21)[[b:Lc. 16, 19-21]] De Heer kijkt echter niet alleen naar het uiterlijke, maar naar het hart. Door zijn blik leren ook wij onderscheiden wie in nood verkeert en wie onverschillig blijft. Lazarus wordt genegeerd door degene die vlakbij woont, slechts voorbij de drempel van zijn huis. Toch is God hem nabij en kent Hij zijn naam. De rijke, die in overvloed leeft, blijft zonder naam, want hij is zichzelf kwijtgeraakt door zijn naaste te vergeten. Hij zit opgesloten in de gedachten van zijn hart: vol van dingen, maar leeg van liefde. Zijn bezit maakt hem geen goed mens.

Het verhaal van Christus is vandaag pijnlijk actueel. Aan de drempel van onze welvaart staat de ellende van volkeren die worden verscheurd door oorlog en uitbuiting. Door de eeuwen heen lijkt er weinig veranderd: talloze Lazarussen sterven door de hebzucht die gerechtigheid vergeet, door winst die de liefde vertrapt, door rijkdom die blind blijft voor de pijn van de armen. Toch verzekert het Evangelie ons dat Lazarus’ lijden eindigt. Zijn pijn gaat voorbij, net zoals het feestgedruis van de rijke eindigt. God doet recht aan beiden: “De arme stierf en werd door de engelen in de schoot van Abraham gedragen. De rijke stierf ook en werd begraven”(v. 22)[b:Lc. 16, 22]. De Kerk blijft dit woord van de Heer verkondigen, zodat het ons hart omvormt.

Opmerkelijk genoeg werd ditzelfde Evangelie gelezen tijdens het Jubileum van de Catechisten in het Heilig Jaar van de Barmhartigheid[d:426]. Toen benadrukte paus Franciscus dat God de wereld verlost van het kwaad door zijn leven te geven voor ons heil. Zijn heilswerk is het begin van onze zending, want het nodigt ons uit om onszelf te geven voor het welzijn van allen. Tot de catechisten zei hij: "het centrum waar alles om draait, het kloppend hart dat leven geeft, is de paasboodschap, de eerste verkondiging: de Heer Jezus is verrezen, Hij houdt van jou, Hij heeft zijn leven voor jou gegeven; verrezen en levend is Hij jou nabij en wacht Hij elke dag op jou" Door lief te hebben wordt God verkondigd die Liefde is, 1[[6476|1]] Deze woorden verlichten de dialoog tussen de rijke en Abraham. Het verzoek van de rijke om zijn broers te redden, wordt voor ons een oproep tot handelen.

De rijke roept uit: “Als iemand van de doden naar hen toe gaat, zullen ze zich bekeren” (Lc. 16, 30)[b:Lc. 16, 30]. Abraham antwoordt: “Als ze naar Mozes en de profeten niet luisteren, zullen ze zich ook niet laten overtuigen als er iemand uit de doden opstaat”(v. 31)[b:Lc. 16, 31]. Eén is echter wél opgestaan: Jezus Christus. De Schrift wil ons dus niet ontmoedigen, maar ons geweten wakker maken. Luisteren naar Mozes en de profeten betekent de geboden en beloften van God ter harte nemen, beloften die nooit iemand uitsluiten. Het evangelie verkondigt dat ieders leven kan veranderen, omdat Christus uit de doden is verrezen. Dat gebeuren is de waarheid die ons redt; het moet bekendgemaakt en verkondigd worden. Maar dat volstaat niet: het moet bemind worden. Want door de liefde leren we het evangelie verstaan. De liefde opent ons hart voor Gods woord en voor het gelaat van onze naaste.

Jullie, catechisten, zijn leerlingen die getuigen worden. Jullie dienstwerk ontleent zijn naam aan het Griekse werkwoord katēchein, wat betekent: “luid onderrichten, laten weerklinken”. Dat houdt in dat de catechist een mens van het woord is – een woord dat wordt uitgesproken met het eigen leven. Onze eerste catechisten zijn onze ouders, die ons leerden spreken. Zoals we onze moedertaal leerden, zo wordt ook het geloof doorgegeven: niet door uitbesteding, maar in het dagelijks leven, vooral thuis, rond de tafel van het gezin. Waar een stem, een gebaar, een gelaat naar Christus verwijst, daar ervaart de familie de schoonheid van het Evangelie.

Wij allen zijn tot geloof gekomen dankzij het getuigenis van wie vóór ons geloofden. Van kindertijd tot ouderdom begeleiden catechisten ons op deze levenslange weg, zoals jullie dat deze dagen tijdens de jubileumpelgrimage hebben gedaan. Dit is een dynamiek van de hele Kerk. Wanneer het Volk van God mensen tot geloof brengt, “neemt het inzicht toe in de overgeleverde werkelijkheden en woorden. Dit gebeurt door de beschouwing en studie van de gelovigen, die deze dingen in hun hart bewaren. (Lc. 2, 19.51)[[b:Lc. 2, 19.51]], door het innerlijk verstaan van de geestelijke werkelijkheid die ze ervaren, en door de verkondiging van hen die met de opvolging van het bisschopsambt het zekere charisma van de waarheid hebben ontvangen”. Dei Verbum, 8[[576|8]] In dit gemeenschappelijk proces is de Catechismus[1] de reisgids die ons beschermt tegen individualisme en verdeeldheid, omdat hij getuigt van het geloof van de hele Kerk. Elke gelovige draagt hierin bij, door te luisteren naar vragen, deel te nemen aan worstelingen en te dienen in het verlangen naar gerechtigheid en waarheid dat in het menselijk hart leeft.

Catechisten onderwijzen door “een spoor achter te laten”. Het gaat niet om louter instructie, maar om het neerleggen van het woord van leven in harten, zodat het vrucht draagt. Aan diaken Deogratias, die hem vroeg hoe hij een goede catechist kon zijn, antwoordde de heilige Augustinus: “Leg alles zo uit dat wie naar je luistert, door te luisteren gelooft; door te geloven hoopt; en door te hopen liefheeft”. 4,8[[906]]

Laten wij dit appel ter harte nemen, broeders en zusters! Niemand kan geven wat hij niet bezit. Als de rijke uit het evangelie barmhartigheid had betoond aan Lazarus, zou hij zowel hem als zichzelf goed hebben gedaan. Als hij geloof had gehad, zou God hem bevrijd hebben van zijn kwelling. Maar zijn gehechtheid aan rijkdom beroofde hem van de hoop op het ware en eeuwige goed. Wanneer ook wij worden meegesleept door hebzucht en onverschilligheid, herinneren de vele Lazarussen van vandaag ons aan de woorden van Jezus. Zij zijn een krachtige catechese, vooral in dit Jubeljaar: een tijd van bekering en vergeving, van inzet voor gerechtigheid en van oprecht zoeken naar vrede.