Causa Nobis

De reden om u heden, voor de tweede maal in dit jaar, bijeen te roepen is een tweevoudige; vooreerst de aanvulling van uw doorluchtig college en het op de gebruikelijke wijze voorzien in het weduwschap van verscheidene kerken. Maar alvorens tot dat doel onzer vergadering over te gaan, willen wij overeenkomstig de oude traditioneele gewoonte u eenige mededeelingen doen aangaande hoogst belangrijke kerkelijke aangelegenheden.

1 - De toestand in Palestina
Gij herinnert u ongetwijfeld uit de rede, die wij hier ter plaatse twee jaar geleden op 10 Maart tot u hielden, onze groote bezorgdheid over de vraag, hoe tengevolge van den oorlog zich de toestand in Palestina zou ontwikkelen; in dat land, dat ons en ieder christen zoo dierbaar is, en dat de goddelijk? Verlosser der menschen zelf geheiligd heeft door er Zijn sterfelijk leven door te brengen. Welnu, wel verre van minder te worden, neemt onze bezorgdheid daaromtrent met den dag toe.

Want onze klacht over het verderfelijke werk in Palestina van buitenlandsche onkatholieke secten, met het etiket van een christelijke benaming, moeten wij ook op dit oogenblik herhalen; wij zien, hoe zij met steeds grooter activiteit hun opzet trachten door te zetten, in het bezit van overvloedige middelen en met behendig profiteeren van de groote armoede en ellende, waarin de bevolking tengevolge van den wereldoorlog verkeert. Weliswaar hebben wij niet verzuimd de bewoners van Palestina in hun zoo behoeftigen toestand te hulp te komen door onzen steun aan verschillende liefdadige instellingen en door de oprichting van nieuwe, en wij zullen zoolang het kan daarmee doorgaan. Maar de hulp die wij kunnen brengen houdt geen gelijken tred met de behoefte, vooral omdat wij met de middelen, die door Gods voorzienigheid ons ter beschikking zijn gesteld, te hulp moeten komen aan de vele ongelukkigen, die van alle kanten een beroep doen op de liefdadigheid van den H. Stoel. Zoo moeten wij dus tot onze diepe droefheid zien, dat zielen, die ons zoo overdierbaar zijn en voor wier heil zoovele missionarissen, vooral de zonen van den patriarch van Assisië, zoo lang en zoo veel gearbeid hebben, langzamerhand den ondergang tegemoet gaan.

Verder, toen als gevolg der bezetting door de troepen der geallieerden de christenen de heilige plaatsen opnieuw in hun macht hadden gekregen, hebben wij in de algemeene vreugde der geloovigen van harte gedeeld. Maar onder die vreugde verborg zich de vrees, die wij u, eveneens in die rede, openbaarden, dat het resultaat van een op zich zelf heerlijke en vreugdevolle gebeurtenis zou zijn: een overwicht en een bevoorrechte positie der Joden in Palestina. Die vrees is niet ongegrond geweest, zooals de feiten bewezen hebben. Het blijkt thans, dat de positie der christenen in het H. Land niet beter, maar slechter geworden is dan vroeger. Dat is een gevolg van de nieuwe wetten en politieke instellingen, die, wij zeggen niet door den wil der instellers er van, maar toch feitelijk de strekking hebben, aan het christendom de positie, die het tot nu toe altijd had ingenomen, ten gunste der Joden te ontnemen.

Daar is nog meer. Wij zien door velen allerlei pogingen in het werk gesteld om aan de heilige plaatsen het gewijde karakter te ontnemen, en ze te veranderen in ontspanningsoorden, door het invoeren van gelegenheden tot amusement en van allerlei attracties van sensueelen aard, dingen, die men nergens kan goedkeuren, laat staan dan op plaatsen waar zich overal de eerbiedwaardigste godsdienstige monumenten bevinden.

De situatie in Palestina is nog niet definitief geregeld. Maar daarom verklaren wij reeds nu: het is onze wil dat als de tijd daarvoor rijp is, alle rechten van de katholieke Kerk en van heel de christenheid aldaar in hun vollen omvang gehandhaafd blijven. Wij wil1en zeker niets afdoen van de rechten van het Joodsche volk, maar wij houden vol, dat de onschendbare rechten der christenen daardoor absoluut niet in het gedrang mogen komen. Hieromtrent doen wij een dringend beroep op de regeeringen van alle christen volken, ook van de niet-katholieke, om energiek tusschen beide te komen bij den Volkenbond, die naar men zegt belast is met het onderzoek aangaande het Britsche mandaat in Palestina.

Als wij nu van het H. Land onze oogen op Europa richten, dan zien wij ook daar een berg van moeilijkheden voor ons oprijzen. De jongste gebeurtenissen die u bekend zijn, eerbiedwaardige broeders, maken het volkomen duidelijk, dat de gespannen verhoudingen en de verbittering der volken onderling nog niet tot rust zijn gekomen en dat, al is de oorlogsbrand zoo goed als gebluscht, de oorlogs-geest nog altijd levend is. Daàrom doen wij opnieuw en nog eens een beroep op alle menschen, die, in alle landen, het roer van den staat in handen hebben. Wij vragen hun dringend, het initiatief 'en de leiding te nemen om de volken ter wille van aller belang er toe te brengen, van weerskanten hun vijandelijkheden te vergeven en de tusschen hen nog bestaande strijdvragen met rechtvaardigheid en liefde langs den weg van onderlinge besprekingen op te lossen, en zoo aan het ongelukkige Europa den reeds zoo lang verlangden vrede te schenken.

b. - Troostende omstandigheden.
Te midden van al deze bitterheden heeft die Heer Jesus aan Zijn bruid, de Kerk, en aan Zijn plaatsbekleeder op aarde in Zijn goedheid een weinig troost willen geven. Hiertoe behoort, zooals gij zult begrijpen, het volgende. Bijna alle staten, die met ons geen officieele betrekkingen onderhielden, hebben haast onmiddellijk na den oorlog zich gehaast, en wel geheel uit eigen beweging, ons hun verlangen te kennen te geven om met den Apostolischen Stoel vriendschappelijke relaties aan te knoopen, in de overtuiging, dat het welslagen van dit pogen de belangen hunner landen zou dienen. Van onzen kant, trouw aan de gewone handelwijze van den H. Stoel, en met het punt der katholieke leer betreffende de goede verstandhouding tusschen beide machten tot gemeenschappelijk welzijn van Kerk en staat voor oogen, zijn wij op dergelijke verzoeken gaarne ingegaan, natuurlijk zonder opoffering ook maar van één der beginselen die voor ons in deze heilig zijn.

Ook Frankrijk, dat zich indertijd officieel uit de armen der Moederkerk had losgerukt, heeft kort geleden, na een afwezigheid van zestien jaar, de plaats, die het eeuwenlang bij den Stedehouder van Christus had bezet, weer ingenomen. Voor ons, en voor alle weldenkenden was die terugkeer even aangenaam als de scheiding bitter was geweest.

Wat derhalve nog niet zoo lang geleden in dezen droevigen tijd haast een onmogelijkheid scheen, dat is nu door een wenk van Gods voorzienigheid werkelijkheid geworden. Overal waar niet een onaanvaardbare toestand heerscht, die een belemmering is voor de vrijheid van den paus, zijn bijna alle beschaafde staten in relatie met den Apostolischen Stoel. Wij bidden God met aandrang, dat deze relaties, zooals het ook moet zijn, aan de Kerk en aan elk dier staten ten goede mogen komen.