Nicea en de Kerk van het derde millennium: naar Katholieke-Orthodoxe eenheid

Vrede zij met u!

Eminentie,
Excellenties,
Geachte professoren,
Beste broeders en zusters in Christus,

Ik heet u allen van harte welkom, die deelnemen aan het symposium "Nicea en de Kerk van het derde millennium: naar Katholieke-Orthodoxe eenheid", dat gezamenlijk wordt georganiseerd door Œcumenicum, het Instituut voor Oecumenische Studies van het Angelicum, en de Internationale Orthodoxe Theologische Vereniging. In het bijzonder groet ik de vertegenwoordigers van de orthodoxe en oosters-orthodoxe kerken, van wie velen mij vereerden met hun aanwezigheid bij de Mis ter inauguratie van mijn pontificaat[9498].

Voordat ik verder ga met mijn formele toespraak, wil ik mij verontschuldigen voor mijn kleine vertraging en u om uw geduld vragen. Ik ben nog geen maand in mijn nieuwe functie, dus ik moet nog veel leren. Maar ik ben erg blij dat ik hier vanochtend bij u ben.

Ik ben blij te zien dat het symposium resoluut op de toekomst is gericht. Het Concilie van Nicea is niet louter een gebeurtenis uit het verleden, maar een kompas dat ons moet blijven leiden naar de volledige zichtbare eenheid van de christenen. Het Eerste Oecumenische Concilie vormt het fundament voor de gezamenlijke reis die Katholieken en Orthodoxen sinds het Tweede Vaticaans Concilie samen hebben ondernomen. Voor de Oosterse Kerken, die de viering ervan in hun liturgische kalender gedenken, is het Concilie van Nicea niet zomaar een concilie onder vele andere of het eerste in een reeks, maar het concilie bij uitstek, dat de norm van het christelijk geloof, de geloofsbelijdenis van de "318 vaders", heeft afgekondigd.

De drie thema's van uw symposium zijn bijzonder relevant voor onze oecumenische reis. Ten eerste, het geloof van Nicea. Zoals de Internationale Theologische Commissie[d:132] in haar recente document voor de 1700ste verjaardag van Nicea opmerkte, vertegenwoordigt het jaar 2025 "een onschatbare kans om te benadrukken dat wat we gemeen hebben, kwantitatief en kwalitatief veel sterker is dan wat ons verdeelt. Samen geloven wij in de Drie-eenheid, in Christus als waarlijk mens en waarlijk God, en in de verlossing door Jezus Christus, volgens de Schrift die in de Kerk wordt gelezen en onder leiding van de Heilige Geest. Samen geloven wij in de Kerk, de doop, de opstanding van de doden en het eeuwige leven" Jezus Christus, Zoon van God, Redder - 1700e verjaardag van het Concilie van Nicae 325-2025, (43)[[9542|(43)]] Ik ben ervan overtuigd dat we, door terug te keren naar het Concilie van Nicea en samen uit deze gemeenschappelijke bron te putten, de punten die ons nog scheiden in een ander licht zullen kunnen zien. Door theologische dialoog en met Gods hulp zullen we een beter begrip krijgen van het mysterie dat ons verenigt. Door samen dit geloof van Nicea te vieren en samen te verkondigen, zullen we ook vooruitgang boeken op weg naar het herstel van de volledige gemeenschap onder ons.

Het tweede thema van uw symposium is synodaliteit. Het Concilie van Nicea heeft een synodale weg ingeslagen die de Kerk moet volgen bij het behandelen van theologische en canonieke kwesties op universeel niveau. De bijdrage van de broederlijke afgevaardigden van de Kerken en kerkelijke gemeenschappen van Oost en West aan de recente Synode over Synodaliteit[d:508], die hier in het Vaticaan is gehouden, was een waardevolle stimulans voor een verdere reflectie over de aard en de praktijk van synodaliteit. In het slotdocument van de synode werd opgemerkt dat "oecumenische dialoog van fundamenteel belang is voor de ontwikkeling van ons begrip van synodaliteit en de eenheid van de Kerk" en werd verder aangemoedigd om "oecumenische synodale praktijken te ontwikkelen, waaronder vormen van overleg en onderscheiding over kwesties van gemeenschappelijk en dringend belang". Slotdocument 2e sessie van de Synode over synodaliteit, (138)[[9388|(138)]] Ik hoop dat de voorbereiding en gezamenlijke herdenking van de 1700ste verjaardag van het Concilie van Nicea een gelegenheid zal zijn "om ons geloof in Christus te verdiepen en samen te belijden en om vormen van synodaliteit tussen Christenen van alle tradities in praktijk te brengen." vgl: Slotdocument 2e sessie van de Synode over synodaliteit, (139)[[[9388|(139)]]]

Het symposium heeft een derde thema dat verband houdt met de datum van Pasen[d:50]. Zoals we weten, was een van de doelstellingen van het Concilie van Nicea het vaststellen van een gemeenschappelijke datum voor Pasen om de eenheid van de Kerk in de hele oikoumene tot uitdrukking te brengen. Helaas kunnen Christenen door verschillen in hun kalenders niet langer samen het belangrijkste feest van het liturgische jaar vieren, wat pastorale problemen binnen gemeenschappen veroorzaakt, families verdeelt en de geloofwaardigheid van ons getuigenis van het evangelie verzwakt. Er zijn verschillende concrete oplossingen voorgesteld die, met inachtneming van het principe van Nicea, Christenen in staat zouden stellen om samen het "Feest der Feesten" te vieren. In dit jaar, waarin alle christenen Pasen op dezelfde dag hebben gevierd, wil ik opnieuw bevestigen dat de katholieke Kerk openstaat voor het zoeken naar een oecumenische oplossing die een gemeenschappelijke viering van de verrijzenis van de Heer bevordert en zo een grotere missionaire kracht geeft aan onze verkondiging van "de naam van Jezus en het heil dat voortkomt uit het geloof in de reddende waarheid van het Evangelie" Verbondenheid en universaliteit van de evangelisatiemissie van de Kerk., [[9506|+6]]

Broeders en zusters, laten we op deze vooravond van Pinksteren bedenken dat de eenheid waarnaar christenen verlangen niet in de eerste plaats het resultaat zal zijn van onze eigen inspanningen, noch tot stand zal komen door een vooraf bedacht model of plan. Eenheid zal veeleer een geschenk zijn dat we ontvangen "zoals Christus het wil en op de wijze die Hij wil" Gebed voor de eenheid van...Gebed voor de eenheid van pater Paul Couturier, door het werk van de Heilige Geest. Daarom nodig ik u allen uit om op te staan, zodat we samen kunnen bidden om de gave van eenheid van de Heilige Geest te smeken. Het gebed dat ik zal uitspreken, smeekt om de eenheid van de Heilige Geest in een gebed dat is ontleend aan de Oosterse traditie: