Gebruik de zomer om te genieten van momenten van bezinning

Beste broeders en zusters,
Fijne zondag!

Ik ben erg blij hier vandaag te zijn om de zondagse Eucharistie te vieren in deze prachtige kathedraal. Zoals jullie weten zou ik op 12 mei arriveren, maar de Heilige Geest heeft anders besloten. Maar ik ben echt gelukkig en met deze broederschap, deze christelijke vreugde, groet ik u allen hier aanwezig, Zijne Eminentie, de bisschop van het bisdom, de aanwezige autoriteiten en u allen.

In de liturgie van vandaag spreken de eerste lezing en het Evangelie tot ons over gastvrijheid, dienstbaarheid en luisteren. (Gen. 18, 1-10; Lc. 10, 38-42)[[b:Gen. 18, 1-10; Lc. 10, 38-42]]

In het eerste geval bezoekt God Abraham in de persoon van "drie mannen" die naar zijn tent komen "op het heetst van de dag" (Gen. 18, 1-2)[[b:Gen. 18, 1-2]] We kunnen ons het tafereel voorstellen: de verzengende zon, de vaste rust van de woestijn, de intense hitte en de drie vreemdelingen die beschutting zoeken. Abraham, gezeten "bij de ingang van de tent", bevindt zich in de positie van gastheer, en het is heel mooi om te zien hoe hij zijn rol uitoefent: hij herkent in de bezoekers de aanwezigheid van God, staat op, loopt naar hen toe, werpt zich ter aarde, smeekt hen te stoppen. Zo komt de hele scène tot leven. De stilte van de middag wordt gevuld met gebaren van liefde waarbij niet alleen de aartsvader betrokken is, maar ook Sarah, zijn vrouw, en de bedienden. Abraham zit niet langer, maar "staat bij hen onder de boom" (Gen. 18, 8)[b:Gen. 18, 8], en daar vertelt God hem het meest fantastische nieuws dat hij kon verwachten: "Sara, uw vrouw, zal een zoon krijgen" (Gen. 18, 10)[b:Gen. 18, 10].

De dynamiek van deze ontmoeting kan ons aan het denken zetten: God kiest de weg van de gastvrijheid om Sarah en Abraham te ontmoeten en om hen de aankondiging van hun vruchtbaarheid te geven, waar ze zo naar verlangden en waarop ze niet langer hoopten. Na zoveel momenten van genade waarin hij hen al had bezocht, komt hij terug om op hun deur te kloppen, vragend om welkom en vertrouwen. En het bejaarde echtpaar reageert positief, nog niet wetend wat er komen gaat. Ze herkennen in de mysterieuze bezoekers zijn zegen, zijn aanwezigheid. Ze bieden hem wat ze hebben: eten, gezelschap, dienstbaarheid, de schaduw van een boom. Ze ontvangen de belofte van nieuw leven en nakomelingen.

Hoewel in andere omstandigheden, spreekt het evangelie ook tot ons over dezelfde manier waarop God handelt. Ook hier verschijnt Jezus als gast in het huis van Martha en Maria. Hij is geen vreemdeling: Hij is in het huis van vrienden en er heerst een feestelijke sfeer. Een van de zussen verwelkomt Hem met duizend attenties, terwijl de andere aan zijn voeten naar hem luistert, met de typische houding van de leerling tegenover de meester. Zoals we weten, reageert Jezus op de klachten van de eerste, die graag wat hulp wil bij praktische zaken, door haar uit te nodigen de waarde van het luisteren in te zien. (Lc. 10, 41-42)[[b:Lc. 10, 41-42]]

Het zou echter verkeerd zijn om deze twee houdingen als tegengesteld aan elkaar te zien, en ook om een vergelijking te maken van de verdiensten van de twee vrouwen. Dienstbaarheid en luisteren zijn in feite twee dimensies van gastvrijheid.

Allereerst in onze relatie met God. Hoewel het inderdaad belangrijk is dat we ons geloof beleven in de concreetheid van onze daden en in trouw aan onze plichten, afhankelijk van ieders status en roeping, is het ook fundamenteel dat we dit doen vanuit meditatie over het Woord van God en vanuit aandacht voor wat de Heilige Geest aan ons hart voorstelt, en dat we voor dit doel momenten van stilte reserveren, momenten van gebed, tijden waarin we, lawaai en afleiding tot zwijgen brengend, samenkomen voor Hem en eenheid maken in onszelf. Dit is een dimensie van het christelijke leven die we vandaag de dag vooral moeten herstellen, zowel als een persoonlijke en gemeenschappelijke waarde als een profetisch teken voor onze tijd: ruimte maken voor stilte, voor het luisteren naar de Vader die spreekt en "in het verborgene ziet" (Mt. 6, 6)[b:Mt. 6, 6]. Met het oog hierop kunnen de zomerdagen een bevoorrechte tijd zijn om te ervaren hoe mooi en belangrijk intimiteit met God is, en hoe het ons ook kan helpen om meer open en gastvrij te zijn voor elkaar.

Dit zijn dagen waarop we meer vrije tijd hebben, zowel om onze gedachten te ordenen en te mediteren, als om elkaar te ontmoeten, rond te trekken en elkaar te bezoeken. Laten we hiervan profiteren om, na de wervelwind van verplichtingen en zorgen, te genieten van een paar momenten van rust, van herinnering, maar ook om, door ergens heen te gaan, de vreugde te delen elkaar te zien - zoals voor mij, hier, vandaag - laten we er een gelegenheid van maken om voor elkaar te zorgen, ervaringen en ideeën uit te wisselen, elkaar begrip en advies te geven: dit geeft ons het gevoel geliefd te zijn, en dat hebben we allemaal nodig. Laten we dit met moed doen. Laten we op deze manier, in solidariteit, in het delen van geloof en leven, een cultuur van vrede bevorderen en ook de mensen om ons heen helpen om breuken en vijandigheid te overwinnen en gemeenschap op te bouwen: tussen mensen, tussen volken, tussen religies. Paus Franciscus zei dat "als we het leven met vreugde willen smaken, we deze twee houdingen met elkaar moeten verbinden: aan de ene kant het "zitten aan de voeten" van Jezus, om naar Hem te luisteren als Hij ons het geheim van alles onthult; aan de andere kant attent te zijn en klaar staan in de gastvrijheid, als Hij langskomt en op onze deur klopt, met het gezicht van de vriend die een moment van verfrissing en broederschap nodig heeft" Liefhebben en dienstbaar zijn zoals Maria en Martha[[7425]] Hij zei deze woorden overigens een paar maanden voordat de pandemie uitbrak: en hoeveel die lange en zware ervaring ons in die zin heeft geleerd, dat weten we nog.

Natuurlijk kost dit alles inspanning. Zowel dienstbaarheid als luisteren zijn niet altijd gemakkelijk: ze vereisen inzet, het vermogen om op te geven. Het kost bijvoorbeeld moeite om te luisteren en te dienen, de trouw en liefde waarmee een vader en een moeder hun gezin leiden, net zoals het moeite kost als hun kinderen, thuis en op school, op hun inspanningen reageren; het kost moeite om elkaar te begrijpen als we van mening verschillen, elkaar te vergeven als we ons vergissen, elkaar bij te staan als we ziek zijn, elkaar te steunen als we verdrietig zijn. Maar het is alleen op deze manier, met deze inspanningen, dat er iets goeds wordt opgebouwd in het leven; het is alleen op deze manier dat authentieke en sterke relaties ontstaan en groeien tussen mensen, en het Koninkrijk van God groeit, verspreidt zich en wordt van onderaf werkelijkheid, vanuit het alledaagse leven. (Lc. 7, 18-22)[[b:Lc. 7, 18-22]]

De heilige Augustinus zei in een van zijn verhandelingen over het verhaal van Martha en Maria: "In deze twee vrouwen worden twee levens gesymboliseerd: het heden en de toekomst; het ene geleefd in zwoegen en het andere in rust; het ene geteisterd, het andere gezegend; het ene tijdelijk, het andere eeuwig" 104, 4[[880]] En denkend aan het werk van Martha zei Augustinus: "Wie op aarde is vrijgesteld van deze dienst van het zorgen voor anderen? Wie op aarde kan even op adem komen van deze taken? Laten we proberen ze onberispelijk en met liefde uit te voeren (...). De vermoeidheid zal overgaan en de rust zal komen; maar de rust zal alleen komen langs de vermoeidheid. Het schip zal voorbijgaan en het thuisland bereiken; maar het thuisland zal alleen bereikt worden door middel van het schip" 104, 6-7[[880]]

Abraham, Martha en Maria herinneren ons er vandaag precies aan: dat luisteren en dienstbaarheid twee complementaire houdingen zijn waarmee we ons in het leven openstellen voor de zegenende aanwezigheid van de Heer. Hun voorbeeld nodigt ons uit om in onze dagen contemplatie en actie, rust en vermoeidheid, stilte en ijver met elkaar te verzoenen, met wijsheid en evenwicht, waarbij we altijd de naastenliefde van Jezus als maatstaf houden, als licht zijn Woord en als bron van kracht zijn genade, die ons boven onze eigen mogelijkheden uitstijgt. (Fil. 4, 13)[[b:Fil. 4, 13]]