10. De genezing van de verlamde. "Toen Jezus hem daar zag liggen en wist dat hij al zo lang in deze toestand verkeerde, zei Hij tegen hem: 'Wil je genezen worden?'" (Joh. 5,6)

Dierbare broeders en zusters,

Laten we blijven stilstaan bij Jezus die geneest. Vandaag wil ik jullie in het bijzonder uitnodigen om na te denken over situaties waarin we "vastzitten", en in een doodlopende straat bevinden. Soms lijkt het ons namelijk zinloos om te blijven hopen; we worden berustend en hebben geen zin meer om te vechten. Deze situatie wordt in de evangeliën beschreven met het beeld van verlamming. Daarom wil ik vandaag stilstaan bij de genezing van een verlamde, zoals beschreven in het vijfde hoofdstuk van het evangelie van Johannes (Joh. 5, 1-9)[b:Joh. 5, 1-9].

Jezus gaat naar Jeruzalem voor een Joods feest. Hij gaat niet meteen naar de tempel, maar blijft staan bij een poort, waar waarschijnlijk de schapen werden gewassen die later als offer zouden worden gebracht. Bij deze poort stonden ook veel zieken, die in tegenstelling tot de schapen uit de tempel waren geweerd omdat ze als onrein werden beschouwd! En dan is het Jezus zelf die hen in hun pijn tegemoet treedt. Deze mensen hoopten op een wonder dat hun lot zou veranderen; naast de poort bevond zich namelijk een bad, waarvan het water als wonderbaarlijk werd beschouwd, dat wil zeggen genezend: op bepaalde momenten kwam het water in beweging en volgens het geloof van die tijd werd degene die zich als eerste onderdompelde, genezen.

Zo ontstond er een soort 'oorlog tussen armen': we kunnen ons de trieste scène voorstellen van deze zieken die zich moeizaam voort sleepten om in het bad te komen. Dat bad heette Betesda, wat 'huis van barmhartigheid' betekent: het zou een beeld kunnen zijn van de Kerk, waar zieken en armen samenkomen en waar de Heer komt om te genezen en hoop te schenken.

Jezus richt zich specifiek tot een man die al achtendertig jaar verlamd is. Hij heeft zich erbij neergelegd, omdat hij nooit in het bad kan duiken als het water in beweging is. (Joh. 5, 7)[[b:Joh. 5, 7]] Wat ons vaak verlamt, is juist teleurstelling. We voelen ons ontmoedigd en lopen het risico in luiheid te vervallen.

Jezus stelt deze verlamde een vraag die overbodig lijkt: "Wil je genezen?" (vers 6)[b:Joh. 5, 6]. Het is echter een noodzakelijke vraag, want wanneer men al zoveel jaren vastzit, kan zelfs de wil om te genezen verdwijnen. Soms geven we er de voorkeur aan om ziek te blijven, zodat anderen voor ons moeten zorgen. Soms is het ook een excuus om geen beslissing te nemen over ons leven. Jezus verwijst deze man echter naar zijn diepste en meest oprechte verlangen.

Deze man geeft namelijk een meer genuanceerd antwoord op de vraag van Jezus en onthult zijn visie op het leven. Hij zegt allereerst dat hij niemand heeft om hem in het bad te laten zakken: de schuld ligt dus niet bij hem, maar bij de anderen die niet voor hem zorgen. Deze houding wordt een excuus om zijn verantwoordelijkheid niet te nemen. Maar was het echt zo dat hij niemand had om hem te helpen? Hier is het verhelderende antwoord van Sint-Augustinus: "Ja, om genezen te worden had hij absoluut een mens nodig, maar een mens die ook God was. (...) De man die nodig was, is gekomen; waarom zou hij zijn genezing nog uitstellen?". 17, 7[[880]]

De verlamde voegt eraan toe dat wanneer hij probeert in het bad te gaan, er altijd iemand is die hem voor is. Deze man geeft uiting aan een fatalistische kijk op het leven. We denken dat dingen ons overkomen omdat we geen geluk hebben, omdat het lot ons tegenzit. Deze man is ontmoedigd. Hij voelt zich verslagen in de strijd om het leven.

Jezus helpt hem echter te ontdekken dat zijn leven ook in zijn eigen handen ligt. Hij nodigt hem uit om op te staan, zich uit zijn chronische situatie te verheffen en zijn brancard op te nemen. (Joh. 5, 8)[[b:Joh. 5, 8]] Dat bed mag niet worden achtergelaten of weggegooid: het vertegenwoordigt zijn ziekteverleden, het is zijn geschiedenis. Tot dat moment heeft het verleden hem geblokkeerd; het heeft hem gedwongen om als een dode te liggen. Nu is hij het die die brancard kan pakken en meenemen waar hij maar wil: hij kan beslissen wat hij met zijn geschiedenis wil doen! Het gaat erom te lopen en de verantwoordelijkheid te nemen om te kiezen welke weg je inslaat. En dat dankzij Jezus!

Lieve broeders en zusters, laten we de Heer vragen om ons te helpen begrijpen waar ons leven vastzit. Laten we proberen uiting te geven aan ons verlangen om te genezen. En laten we bidden voor allen die zich verlamd voelen, die geen uitweg zien. Laten we vragen om weer te mogen wonen in het Hart van Christus, dat het ware huis van barmhartigheid is!