Zonder de Heer zijn alle inspanningen tevergeefs - Psalm 127

Lezing: Psalm 127
1 Gods onmisbare zegen (Een pelgrimslied van Salomo.)
Als de Heer het huis niet bouwt,
tevergeefs zwoegen zijn bouwers eraan;
als de Heer de stad niet bewaakt,
tevergeefs waakt de wachter.
2 Het is tevergeefs dat u vroeg opstaat,
laat opblijft,
brood eet waarvoor u moet zwoegen:
de Heer geeft het Zijn beminde in de slaap.
3 Zie, kinderen zijn het eigendom van de Heer,
de vrucht van de schoot is Zijn beloning.
4 Zoals pijlen in de hand van de krijger,
zo zijn de zonen, ontvangen in de jeugd.
5 Gezegend is de man die zijn pijlkoker daarmee gevuld heeft;
zij worden niet beschaamd, als zij met de vijanden spreken in de poort.

Beste broeders en zusters!

Zojuist is ons Psalm 127 voorgelezen. Deze psalm laat ons een spektakel zien dat vol afwisseling is: een huis dat wordt opgebouwd, de stad met zijn bewakers, het leven van gezinnen. De nachtwakers, de dagelijkse werkzaamheden, de kleine en de grote mysteries van het bestaan. Maar bovenal zien wij de essentiële aanwezigheid van de Heer waarvan de werken van de mens doordrongen zijn. Dit kunnen wij lezen in de memorabele inleiding van de psalm: "Als de Heer het huis niet bouwt, tevergeefs zwoegen zijn bouwers eraan" (Ps. 127, 1)[b:Ps. 127, 1].

Zeker, een gevestigde samenleving komt voort uit de inzet van al haar deelnemers, maar zij behoeft altijd de zegen en de hulp van God, die helaas vaak wordt uitgesloten of niet wordt waargenomen. Het boek Spreuken benadrukt uitdrukkelijk de invloed van God's werking op het welzijn van een gemeenschap en bewoordt dit als volgt: "De zegen van de Heer maakt rijk, de eigen inspanningen voegen niets toe" (Spr. 10, 22)[b:Spr. 10, 22].

Deze wijsheidspsalm is het resultaat van een diepe reflectie op de praktijk van het dagelijkse leven en is gebaseerd op een belangrijke tegenstelling: Zonder de Heer zwoegt men tevergeefs om een huis te bouwen dat stevig gegrondvest is, om een veilige stad te vestigen en om vruchten af te werpen op de eigen inspanningen. (Ps. 127, 1-2)[[b:Ps. 127, 1-2]] Als wij daarentegen de Heer aan onze zijde hebben verwerven wij welvaart en vruchtbaarheid, een gelukkige familie met veel kinderen en een goed bewapende en beschermde stad zonder bedreigingen en onzekerheden. (Ps. 127, 3-5)[[b:Ps. 127, 3-5]]

De tekst opent met een verwijzing naar de Heer die wordt uitgebeeld als de Bouwmeester van het huis en de Bewaker van de stad. (Ps. 121, 1-8)[[b:Ps. 121, 1-8]] De man verlaat vroeg in de ochtend het huis om zijn familie te onderhouden en om te werken voor de ontwikkeling van de maatschappij. Dit werk vereist al zijn krachten, van vroeg in de morgen tot laat in de avond (Ps. 127, 2)[[b:Ps. 127, 2]] totdat het zweet op zijn gezicht staat. (Gen. 3, 19)[[b:Gen. 3, 19]]

En toch, alhoewel de psalmist het belang van het werk onderkent, aarzelt hij niet te bevestigen dat alle arbeid volledig nutteloos is wanneer God Zich niet aan de zijde bevind van degene die zwoegt. En de psalmist zegt dat God Zijn vrienden zelfs in hun slaap beloont. Op deze manier wil de psalmist het gezag van de goddelijke genade benadrukken. De barmhartigheid van God verleent waarde en voortzetting aan de menselijke activiteit, die zelf altijd door grenzen en verval wordt gekenmerkt. Wanneer wij onze vrijheid op een kalme en toegewijde wijze overhandigen aan de Heer, dan zullen onze werken ook voortduren en zullen onze inspanningen op den duur vrucht dragen. Op deze manier wordt onze 'slaap' een door God gezegende rustpauze en zo bezegelt het werkzaamheid die betekenis en bestendigheid heeft.

Nu gaan wij verder in de tekst naar het volgende symbool dat in Psalm 127 getoond wordt. De Heer schenkt ons kinderen. Deze kinderen worden beschouwd als een zegening en een geschenk en zijn een teken van het leven dat voortgezet wordt. Ook zijn zij een teken van de heilsgeschiedenis die gericht is op nieuwe tijdperken. (Ps. 127, 3)[[b:Ps. 127, 3]] Lovend beschrijft de psalmist de "zonen uit de jaren van zijn jeugd": de vader heeft in zijn jongere jaren zonen verwekt. Niet alleen zal hij zijn zonen zien wanneer zij in hun volle kracht zijn maar wanneer hij zelf op oudere leeftijd is, dan zullen zijn zonen zijn steun zijn. Op deze manier kan hij vol vertrouwen de toekomst tegemoet zien: hij gelijkt een krijger die is uitgerust met scherpe en zegevierende 'pijlen', dat wil zeggen, hij is uitgerust met zonen. (Ps. 127, 4-5)[[b:Ps. 127, 4-5]]

Het beeld, dat is gebaseerd op de cultuur van die specifieke historische periode, benadrukt de veiligheid, de stabiliteit en de kracht van een groot gezin. Dit wordt herhaald in de daaropvolgende Psalm 128 waarin het beeld van een gelukkige familie wordt geschetst.

Tot slot krijgen wij in onze huidige psalm het beeld te zien van een vader die wordt omgeven door zijn kinderen. Bij de stadspoort, dat het hart van het openbare leven vormt, wordt hij met eerbied behandelt. Kinderen zijn dus een geschenk en brengen de samenleving welvaart en leven. Tegenwoordig zien wij dat ook, wanneer wij kijken naar die populaties die het vanwege een krimpende bevolking ontbreekt aan de frisheid, de energie en de toekomst die door kinderen belichaamd worden. Maar bovenal zien wij hier de heilige aanwezigheid van God, de bron van het leven en de bron van de hoop.

Psalm 127 is in het verleden vaak aangehaald door kerkelijke schrijvers om de aanwezigheid van God te onderstrepen. De aanwezigheid van God is essentieel voor onze voortgang op het pad van het goede, richting het Koninkrijk van God. Zo leert de monnik Jesaja (gestorven in 491 in Gaza) ons in zijn Asceticon 4,118[[9294]], wanneer hij het voorbeeld van de vroege patriarchen en profeten in herinnering roept: "Zij plaatsten zich onder Gods bescherming en vroegen om Zijn hulp, zonder te vertrouwen op hun eigen inspanningen. En Gods bescherming was voor hen als een versterkte stad, want zij wisten dat zij zonder Zijn bescherming hulpeloos waren. Daarom spraken zij vol nederigheid met de woorden van de psalmist: "Als de Heer het huis niet bouwt, tevergeefs zwoegen zijn bouwers eraan. Als de Heer de stad niet bewaakt, tevergeefs waakt de wachter". Recueil ascétique, Abbaye de Bellefontaine 1976, pagina's 74–75[[9294]] Vandaag de dag geldt dit nog steeds: alleen verbondenheid met de Heer kan onze huizen en steden beveiligen.

Samenvatting
De catechese in de audiëntie van vandaag behandelde Psalm 127. Deze psalm herinnert ons eraan dat alle inspanningen van de mens alleen blijvende bestendiging verkrijgen door middel van de zegen van God. Ons werk is onderhevig aan de beperktheid van de menselijke kracht en ook aan de duur van ons leven die wij niet zelf kunnen bepalen. Desalniettemin voelt de mens een diep verlangen om deze grenzen te overschrijden.

De psalmist refereert ook aan het grote geschenk dat kinderen vormen. Kinderen zijn geen 'last' en niet een 'product' dat onze persoonlijke wensen bevredigt; zij zijn "een beloning van de Heer" (Ps. 127, 3)[b:Ps. 127, 3]. Gods zegen rust op degenen die dit grote geschenk met een open hart ontvangen. Gelijkerwijs weten wij vanuit het geloof: Onze werken kunnen blijvende, zelfs eeuwige vrucht opbrengen wanneer Gods genade in ons werkt en wij ermee samenwerken. Want met de goede daden die wij verrichten terwijl wij in genade staan verzamelen wij onvergankelijke schatten in de hemel.

Begroeting van de pelgrims
Met vreugde groet ik de pelgrims en bezoekers uit de Duitstalige landen. God waakt over onze handelingen en begeleidt onze daden met zijn zegening. Laten wij op Zijn barmhartigheid vertrouwen en Hem bedanken voor het geschenk van kinderen en voor het geschenk van het eeuwige leven. Ik wens u allen een gezegend verblijf in Rome toe en een goed begin van het nieuwe schooljaar, evenals een goede aanvang van het werk na de vakantie!