Over de deplorabele toestand van de Kerk onder Franciscus

Commentatoren van elke school, zij het om verschillende redenen, met de mogelijke uitzondering van pater Spadaro, SJ, zijn het erover eens dat dit pontificaat in veel of de meeste opzichten een ramp is, een catastrofe.

De opvolger van Petrus is de rots waarop de Kerk is gebouwd, een belangrijke bron en oorzaak van wereldwijde eenheid. Historisch gezien (St. Irenaeus) hebben de paus en de Kerk van Rome een unieke rol in het bewaren van de apostolische traditie, de regel van het geloof, door ervoor te zorgen dat de Kerken blijven onderwijzen wat Christus en de apostelen leerden. Vroeger was het: “Roma locuta. Causa finita est.” (Rome heeft gesproken, de zaak is afgedaan) Vandaag is het: “Roma loquitur. Confusio augetur.” (Rome spreekt, de verwarring wordt steeds groter)

(A)
De Duitse synode spreekt over homoseksualiteit, vrouwelijke priesters, communie voor de gescheidenen. Het pausdom zwijgt.

(B)
Kardinaal Hollerich verwerpt de christelijke leer over seksualiteit. Het pausdom zwijgt. Dit is dubbel significant omdat de kardinaal expliciet ketters is; hij gebruikt geen code of hints. Als de kardinaal doorgaat zonder Romeinse correctie, zou dit een nieuwe diepere afbraak van de discipline betekenen, met weinig (geen?) precedenten in de geschiedenis. De Congregatie voor de Geloofsleer moet handelen en spreken.

(C)
Het stilzwijgen wordt benadrukt wanneer het wordt afgezet tegen de actieve vervolging van de traditionalisten en de contemplatieve kloosters.

De christocentrische leer wordt verzwakt; Christus wordt uit het centrum verplaatst. Soms lijkt Rome zelfs verward over het belang van een strikt monotheïsme, en zinspeelt het op een breder concept van goddelijkheid; niet helemaal pantheïsme, maar als een hindoeïstische panentheïsme-variant.

(A)
Pachamama is afgodisch; misschien was het aanvankelijk niet als zodanig bedoeld.

(B)
De contemplatieve nonnen worden vervolgd en men probeert de leer van de charismatici te veranderen.

(C)
De christocentrische erfenis van Johannes Paulus II in geloof en moraal wordt systematisch aangevallen. Veel medewerkers van het Romeins Instituut voor het Gezin zijn ontslagen; de meeste studenten zijn vertrokken. De Academie voor het Leven is ernstig beschadigd; zo hebben sommige leden onlangs steun gegeven aan hulp bij zelfdoding. De Pauselijke Academies hebben leden en bezoekende sprekers die abortus steunen.

Het gebrek aan respect voor de wet in het Vaticaan dreigt een internationaal schandaal te worden. Deze kwesties zijn uitgekristalliseerd door het huidige Vaticaanse proces tegen tien van financiële malversaties beschuldigde personen, maar het probleem is ouder en breder.

(A)
De paus heeft tijdens het proces vier keer de wet veranderd om de aanklager te helpen.

(B)
Kardinaal Becciu is niet rechtvaardig behandeld omdat hij zonder enig proces uit zijn functie is ontheven en van zijn kardinale waardigheden is ontdaan. Hij heeft geen eerlijk proces gekregen. Iedereen heeft recht op een eerlijk proces.

(C)
Aangezien de paus het hoofd is van de Vaticaanse staat en de bron van alle juridische autoriteit, heeft hij deze macht gebruikt om in te grijpen in juridische procedures.

(D)
De paus beslist soms (vaak) bij pauselijke decreet (motu proprio) die het recht op beroep van de betrokkenen opheft.

(E)
Veel personeelsleden, vaak priesters, zijn op staande voet ontslagen uit de Vaticaanse Curie, vaak zonder goede reden.

(F)
Regelmatig worden telefoons afgeluisterd. Ik weet niet hoe vaak het is toegestaan.

(G)
In de Engelse zaak tegen Torzi heeft de rechter harde kritiek geuit op de Vaticaanse aanklagers. Zij zijn ofwel incompetent en/of werden omgekocht om niet het volledige beeld te geven.

(H)
De inval van de Vaticaanse Gendarmerie onder leiding van Dr. Giani in 2017 in het kantoor van de accountant (Libero Milone) op Italiaans grondgebied was waarschijnlijk illegaal en zeker intimiderend en gewelddadig. Het is mogelijk dat het bewijs tegen Milone is gefabriceerd.

(A)
De financiële situatie van het Vaticaan is ernstig. De afgelopen tien jaar (minstens) zijn er bijna altijd financiële tekorten geweest. Vóór COVID bedroegen deze tekorten ongeveer 20 miljoen euro per jaar. De laatste drie jaar bedroegen ze ongeveer 30-35 miljoen euro per jaar. De problemen dateren van vóór paus Franciscus en paus Benedictus.

(B)
Het Vaticaan kampt met een groot tekort in het pensioenfonds. Rond 2014 schatten de deskundigen van COSEA het tekort op ongeveer 800 miljoen euro in 2030. Dit was vóór de COVID.

(C)
Naar schatting heeft het Vaticaan € 217 miljoen verloren op het pand aan de Sloane Avenue in Londen. In de jaren tachtig moest het Vaticaan 230 miljoen dollar betalen na het Banco Ambrosiano schandaal. Door inefficiëntie en corruptie in de afgelopen 25-30 jaar heeft het Vaticaan ten minste nog eens 100 miljoen euro verloren, en het is waarschijnlijk veel hoger (misschien 150-200 miljoen).

(D)
Ondanks het recente besluit van de Heilige Vader is het investeringsproces niet gecentraliseerd (zoals aanbevolen door COSEA in 2014 en gepoogd door het Secretariaat voor de Economie in 2015-16) en blijft het immuun voor deskundig advies. Het Vaticaan gaat al tientallen jaren om met onbetrouwbare financiers die door alle respectabele bankiers in Italië worden gemeden.

(E)
Het rendement op de 5261 Vaticaanse eigendommen blijft schandalig laag. In 2019 was het rendement (vóór COVID) bijna 4.500 dollar per jaar. In 2020 was het € 2.900 per pand.

(F)
De veranderende rol van paus Franciscus bij de financiële hervormingen (onvolledige maar substantiële vooruitgang wat betreft het terugdringen van de criminaliteit, veel minder succesvol, behalve bij IOR, wat betreft de rentabiliteit) is een mysterie en een raadsel.

Aanvankelijk stond de Heilige Vader vierkant achter de hervormingen. Daarna verhinderde hij de centralisatie van de investeringen, verzette zich tegen de hervormingen en de meeste pogingen om de corruptie te ontmaskeren, en steunde (toen) aartsbisschop Becciu, in het centrum van het financiële establishment van het Vaticaan. Vervolgens keerde de paus zich in 2020 tegen Becciu en werden uiteindelijk tien personen berecht en aangeklaagd. In de loop der jaren werden weinig pogingen tot vervolging ondernomen vanuit AIF rapporten van overtredingen.

De externe accountants Price Waterhouse en Cooper werden ontslagen en de auditeur-generaal Libero Milone moest in 2017 aftreden op basis van verzonnen beschuldigingen. Zij kwamen te dicht bij de corruptie op het staatssecretariaat.

De politieke invloed van paus Franciscus en het Vaticaan is te verwaarlozen. Intellectueel gezien tonen de pauselijke geschriften een achteruitgang ten opzichte van de standaard van Johannes Paulus II en paus Benedictus. Besluiten en beleid zijn vaak “politiek correct”, maar er is ernstig gefaald in de ondersteuning van de mensenrechten in Venezuela, Hong Kong, China en nu bij de Russische invasie.

Er is geen publieke steun geweest voor de trouwe katholieken in China die al meer dan 70 jaar met tussenpozen worden vervolgd voor hun trouw aan het pausdom. Geen publieke steun van het Vaticaan voor de katholieke gemeenschap in Oekraïne, vooral de Grieks-katholieken.

Deze kwesties moeten door de volgende paus opnieuw worden bekeken. Het politieke prestige van het Vaticaan staat nu op een laag pitje.

Op een ander, lager niveau moet de situatie van de Tridentijnse traditionalisten (katholieken) worden geregulariseerd.

Op een verder en lager niveau moet de viering van “individuele” en kleine groeps-Missen ’s morgens in de Sint-Pietersbasiliek weer worden toegestaan. Momenteel is deze grote basiliek als een woestijn in de vroege ochtend.

De COVID-crisis heeft de grote daling van het aantal pelgrims dat pauselijke audiënties en Missen bijwoont, verdoezeld.

De Heilige Vader heeft weinig steun onder seminaristen en jonge priesters en in de Curie van het Vaticaan heerst grote onvrede.

1.
Het College van Kardinalen is verzwakt door excentrieke benoemingen en is niet opnieuw bijeengekomen na de afwijzing van de standpunten van kardinaal Kasper in het consistorie van 2014. Veel kardinalen zijn onbekend met elkaar, wat een nieuwe dimensie van onvoorspelbaarheid toevoegt aan het volgende conclaaf.

2.
Na Vaticanum II hebben de katholieke autoriteiten vaak de vijandige macht van de secularisatie, de wereld, het vlees en de duivel onderschat, vooral in de Westerse wereld, en de invloed en kracht van de katholieke kerk overschat.

Wij zijn zwakker dan 50 jaar geleden en vele factoren liggen buiten onze controle, althans op korte termijn, b.v. de daling van het aantal gelovigen, de frequentie van het Misbezoek, de ondergang of het uitsterven van vele religieuze ordes.

3.
De paus hoeft niet de beste evangelist ter wereld te zijn, noch een politieke kracht. De opvolger van Petrus heeft als hoofd van het college van bisschoppen, tevens opvolgers van de apostelen, een fundamentele rol voor eenheid en leer. De nieuwe paus moet begrijpen dat het geheim van christelijke en katholieke vitaliteit voortkomt uit trouw aan de leer van Christus en de katholieke praktijken. Het komt niet van aanpassing aan de wereld of van geld.

4.
De eerste taken van de nieuwe paus zullen zijn de normaliteit te herstellen, de doctrinaire helderheid in geloof en moraal te herstellen, de juiste eerbiediging van het recht te herstellen en ervoor te zorgen dat het eerste criterium voor de benoeming van bisschoppen de aanvaarding van de apostolische traditie is. Theologische deskundigheid en geleerdheid zijn een voordeel en geen belemmering voor alle bisschoppen en vooral voor aartsbisschoppen.

Dit zijn noodzakelijke fundamenten voor het beleven en verkondigen van het Evangelie.

5.
Als de synodale bijeenkomsten over de hele wereld doorgaan, zullen zij veel tijd en geld kosten en waarschijnlijk energie afleiden van evangelisatie en dienstbaarheid in plaats van deze essentiële activiteiten te verdiepen.

Als de nationale of continentale synodes leerstellige autoriteit krijgen, ontstaat er een nieuw gevaar voor de wereldwijde kerkelijke eenheid, waarbij bijvoorbeeld de Duitse kerk leerstellige opvattingen heeft die niet door andere kerken worden gedeeld en niet verenigbaar zijn met de apostolische traditie.

Zonder Romeinse correctie van dergelijke ketterij zou de Kerk worden gereduceerd tot een losse federatie van plaatselijke kerken met verschillende opvattingen, die waarschijnlijk dichter bij een Anglicaans of protestants model staan dan bij een orthodox model.

Een eerste prioriteit voor de volgende paus moet zijn een dergelijke bedreigende ontwikkeling weg te nemen en te voorkomen, door eenheid in de hoofdzaken te eisen en geen onaanvaardbare verschillen in de leer toe te staan. De moraal van homoseksuele activiteit zal zo’n brandpunt zijn.

6.
Terwijl de jongere geestelijken en seminaristen bijna volledig orthodox zijn, soms zelfs vrij conservatief, zal de nieuwe paus zich bewust moeten zijn van de aanzienlijke veranderingen die sinds 2013 hebben plaatsgevonden ten aanzien van de leiding van de Kerk, misschien vooral in Zuid- en Midden-Amerika. Er is een nieuwe lente in de stap van de protestantse liberalen in de Katholieke Kerk.

Schisma zal waarschijnlijk niet komen van links, die vaak luchtig doen over leerstellige kwesties. Schisma zal eerder van rechts komen en is altijd mogelijk wanneer liturgische spanningen worden aangewakkerd en niet getemperd.

Eenheid in de hoofdzaken. Diversiteit in de niet-essentiële zaken. Liefde in alle kwesties.

7.
Ondanks het gevaarlijke verval in het Westen en de inherente kwetsbaarheid en instabiliteit op vele plaatsen, moet ernstig worden nagedacht over de haalbaarheid van een visitatie van de Jezuïetenorde. Zij bevinden zich in een situatie van catastrofale numerieke achteruitgang van 36.000 leden tijdens het Concilie tot minder dan 16.000 in 2017 (met waarschijnlijk 20-25% boven de 75 jaar). Op sommige plaatsen is er een catastrofaal moreel verval.

De orde is sterk gecentraliseerd, vatbaar voor hervorming of beschadiging van bovenaf. Het charisma en de bijdrage van de jezuïeten waren en zijn zo belangrijk voor de Kerk dat ze niet ongestoord in de geschiedenis mogen verdwijnen of slechts een Aziatisch-Afrikaanse gemeenschap mogen worden.

8.
De rampzalige teruggang van het aantal katholieken en de protestantse expansie in Zuid-Amerika moet worden aangepakt. Het werd nauwelijks genoemd in de Amazone-synode.

9.
Het is duidelijk dat er veel werk moet worden gemaakt van de financiële hervormingen in het Vaticaan, maar dit mag niet het belangrijkste criterium zijn bij de keuze van de volgende paus.

Het Vaticaan heeft geen grote schulden, maar aanhoudende jaarlijkse tekorten zullen uiteindelijk leiden tot een faillissement. Uiteraard zullen er stappen worden ondernomen om dit te verhelpen, om het Vaticaan te scheiden van criminele handlangers en om inkomsten en uitgaven in evenwicht te brengen. Het Vaticaan zal competentie en integriteit moeten tonen om substantiële donaties aan te trekken om dit probleem te helpen oplossen.

Ondanks de verbeterde financiële procedures en meer duidelijkheid vormt de aanhoudende financiële druk een grote uitdaging, maar die is veel minder belangrijk dan de geestelijke en leerstellige bedreigingen waarmee de Kerk wordt geconfronteerd, vooral in de eerste wereld.

Demos Veertigdagentijd 2022