Sessio X - Inter Multiplices

Want sommige meesters en geleerden zeggen dat die Bergen van Barmhartigheid N.v.d.v.: 'Montes Pietatis'...N.v.d.v.: 'Montes Pietatis' (= bergen van barmhartigheid) is de benaming voor pandhuizen niet toegestaan zijn, waarin iets bovenop de leensom per geleend pond door de dienaren van deze Berg van de armen zelf, aan wie een lening wordt gegeven, nadat een zekere tijd is verstreken, wordt opgeëist, en dat ze daarom niet ongeschonden aan het verwijt van rente vragen ontkomen ... , terwijl onze Heer, zoals evangelist Lucas getuigt (Lc. 6, 34 vv)[b:Lc. 6, 34 vv], ons verplicht heeft met een duidelijk voorschrift, dat wij uit de verstrekte lening niet moeten hopen op iets bovenop de leensom. Want dit is de eigenlijke betekenis van rente vragen, wanneer men namelijk zich erop toelegt uit het gebruik van een zaak, die niets voortbrengt, door geen arbeid, kosten of gevaar, winst en vruchten te verwerven.

Zeer vele andere meesters en geleerden ... spreken zich echter luid uit voor een zo groot goed en zo noodzakelijk voor het algemeen welzijn, mits op grond van het geleende niets wordt gevraagd of gehoopt; echter voor de schadeloosstelling van diezelfde Bergen, namelijk van de uitgaven voor diezelfde dienaren en voor alle zaken die op de noodzakelijke instandhouding van hen betrekking hebben, en zonder winst voor dergelijke Bergen, kan met recht en reden iets, en dit dan wel gematigd en voor zover noodzakelijk, van hen, die uit een zodanige lening voordeel ontvangen, bovenop de leensom worden opgeëist en genomen, omdat een rechtsregel bepaalt, dat hij die het voordeel voelt, ook de last moet voelen Regulae iuris, in: Bonifatius...Regulae iuris, in: Bonifatius VIII, Liber Sextus Decretalium V Appendix, regula 55 (Frdb 2, 1123), vooral als het Apostolische gezag erbij komt. En zij tonen aan dat deze opvatting goedgekeurd is ... door de Romeinse bisschoppen en onze voorgangers Paulus II, Sixtus IV, Innocentius VIII, Alexander VI en Julius II zaliger gedachtenis.

Omdat wij dienaangaande op passende wijze ... maatregelen willen nemen, terwijl wij van de ene partij hun ijver voor de rechtvaardigheid, opdat zich niet de kloof van het rente vragen opent, prijzen, en van de andere hun liefde voor de barmhartigheid en de waarheid, opdat men de armen te hulp komt, maar van beide partijen hun inzet, met instemming van het heilig Concilie[d:324], verklaren en bepalen wij dat voornoemde, door de gemeenschap ingestelde en tot nog toe door het gezag van de Apostolische Stoel goedgekeurde en bekrachtigde, Bergen van Barmhartigheid,

Waarin voor hun uitgaven en schadeloosstelling iets gematigdst alleen bestemd voor de uitgaven voor hun dienaren en voor andere zaken die, zoals vooropgesteld, betrekking hebben op de instandhouding van hen, enkel en alleen voor hun schadeloosstelling, genomen wordt bovenop de leensom en zonder winst voor diezelfde Bergen,

Noch de schijn van het slechte aan de dag leggen noch een prikkel tot zondigen bieden noch op enige wijze afgekeurd worden, ja zelfs dat een dergelijk uitlenen eerder verdienstelijk is en geprezen en goedgekeurd moet worden en allerminst als rente vragen moet worden beschouwd ... .

Allen echter ... die in het vervolg het zouden aandurven tegen de opzet van de voorliggende verklaring en sanctie in woord of in geschrifte te prediken of te discussiëren, willen wij treffen ... op straffe van excommunicatie latae sententiae = van rechtswege= van rechtswege... .