"Sla uw mantel om en volg mij" (Hand. 12, 7-8)

Op dit hoogfeest van de heilige Apostelen Petrus en Paulus[d:370], hoofdpatronen van Rome, verwelkomen wij met vreugde en dankbaarheid de Delegatie van het Oecumenisch Patriarchaat, de eerbiedwaardige en geliefde broeder Bartholomeüs, begeleid door Metropoliet Ioannis. Wij bidden de Heer dat dit bezoek ook onze broederband zou versterken op de weg naar volledige gemeenschap die wij zozeer verlangen tussen de twee zusterkerken.

“De Heer heeft zijn engel gezonden en heeft mij ontrukt aan de macht van Herodes” (Hand. 12, 11)[b:Hand. 12, 11].

Bij de aanvang van de dienst van Petrus in de christengemeente van Jeruzalem, was er nog grote angst omwille van de vervolgingen van Herodes tegen sommige leden van de Kerk. Er was de moord op Jakobus en nu de gevangenschap van Petrus zelf, om het volk ter wille te zijn. Terwijl hij geketend in gevangenschap was, hoort hij de stem van de Engel die hem zegt: “Sta vlug op … Doe uw gordel om en bind uw sandalen onder … Sla uw mantel om en volg mij” (Hand. 12, 7-8)[b:Hand. 12, 7-8]. De kettingen vallen af en de deur van de gevangenis gaat vanzelf open. Petrus bemerkt dat de Heer hem “aan de macht van Herodes ontrukt heeft”; hij geeft zich rekenschap dat God hem bevrijd heeft van angst en ketens.

Ja, de Heer bevrijdt ons van elke angst en keten, zodat wij echt vrij kunnen zijn. De liturgische viering van vandaag verwoordt deze realiteit goed met de woorden van de antwoordpsalm: “Hij (de Heer) heeft mij gered uit al wat ik vreesde”. Dat is ons probleem: angst en wegvluchten uit de pastoraal.

Ik vraag me af, dierbare broeders bisschoppen: zijn wij bang? Waarvoor zijn wij bang? En als wij bang zijn, welke toevlucht zoeken wij in ons pastoraal leven om in veiligheid te zijn? Misschien zoeken wij steun bij de machthebbers van deze wereld? Of laten wij ons door hoogmoed misleiden die de bevestiging en dankbaarheid zoekt die ons in veiligheid lijken te brengen? Dierbare broeders bisschoppen, waar zoeken wij onze zekerheid? Het getuigenis van de apostel Petrus herinnert ons eraan dat onze ware toevlucht, vertrouwen is in God: het verwijdert elke angst en maakt ons vrij van elke verslaving en wereldse verleiding. Vandaag voelen de bisschop van Rome en de andere bisschoppen, vooral de aartsbisschoppen die het pallium ontvangen hebben, zich aangesproken door het voorbeeld van de heilige Petrus om ons vertrouwen in de Heer te verifiëren. Petrus hervindt het vertrouwen wanneer Jezus hem tot drie maal toe zegt: “Weid mijn schapen” (Joh. 21, 15-17)[b:Joh. 21, 15-17]. Tegelijk belijdt Petrus tot drie maal toe zijn liefde voor Jezus, en vergoedt aldus de drievoudige verloochening tijdens de passie. Petrus voelt de wonde van deze ontgoocheling nog branden die hij de Heer in de nacht van het verraad bereidde. Nu Hij hem vraagt: “hebt ge Mij lief?”, rekent Petrus niet op zichzelf noch op eigen kracht maar op Jezus en Zijn barmhartigheid: “Heer, Gij weet alles; Gij weet dat ik u liefheb” (Joh. 21, 17)[b:Joh. 21, 17].

Zo verdwijnt de angst, de onzekerheid, de kleinmoedigheid. Petrus heeft ervaren dat Gods trouw groter is dan onze ontrouwheden en sterker dan onze verloocheningen. Hij geeft zich rekenschap dat de trouw van de Heer onze angsten verwijdert en iedere menselijke verbeelding te boven gaat. Ook aan ons, vandaag, stelt Jezus de vraag: “hebt ge Mij lief?”. Hij doet dat juist omdat Hij onze angsten en inspanningen kent. Petrus toont ons de weg: zich toevertrouwen aan Hem die “alles over ons weet”, door niet bepaald te vertrouwen op onze capaciteit om trouw te zijn, dan wel op Zijn onwankelbare trouw. Jezus laat ons nooit in de steek omdat Hij zichzelf niet kan verloochenen. (2 Tim. 2, 13)[[b:2 Tim. 2, 13]]

De trouw die God ons onvermoeibaar verzekert, ook aan ons, herders, los van onze verdiensten, is de bron van ons vertrouwen en onze vrede. De trouw van de Heer ten opzichte van ons houdt steeds in ons het verlangen wakker Hem te dienen en de broeders door naastenliefde. De liefde van Jezus moet voor Petrus volstaan. Hij mag niet toegeven aan de bekoring van nieuwsgierigheid en afgunst, zoals toen hij Johannes dichtbij Jezus zag en Hem vroeg: “Wat dan met hem, Heer?” (Joh. 21, 21)[b:Joh. 21, 21]. Maar Jezus antwoordde hem: “Als ik hem wil laten blijven tot Ik kom, is dat uw zaak? Gij moet Mij volgen!” (Joh. 21, 22)[b:Joh. 21, 22].

Deze ervaring van Petrus is ook voor ons een belangrijke boodschap, dierbare broeders aartsbisschoppen. De Heer herhaalt vandaag tot mij evenals tot u en tot alle herders: volg Mij! Verlies geen tijd met nutteloze vragen of geklets; blijf niet stilstaan bij bijkomstigheden maar kijk naar de essentie en volg Mij. Volg Mij, ondanks de moeilijkheden. Volg Mij in de verkondiging van het Evangelie. Volg Mij in het getuigenis van een leven dat overeenstemt met de genade van het doopsel en de priesterwijding. Volg Mij door over Mij te spreken met degenen met wie ge dag na dag leeft, tijdens de inspanningen van het werk, in dialoog en vriendschap. Volg Mij in de verkondiging van het Evangelie aan iedereen, vooral aan de laatsten, opdat niemand het woord van leven ontbeert dat van elke angst bevrijdt en vertrouwen geeft in Gods trouw.