Bevestigen in het geloof, de liefde en de eenheid

.

Mijne Heren Kardinalen,
Uwe Eminentie Metropoliet Ioannis,
Eerbiedwaardige broeders in het bisschopsambt en het priesterschap,
Dierbare broeders en zusters,

Wij vieren het hoogfeest van de heilige apostelen Petrus en Paulus, de belangrijkste patronen van de Kerk van Rome: een feest dat nog vreugdevoller is door de aanwezigheid van bisschoppen uit de hele wereld. Een grote rijkdom die ons in zekere zin het Pinkstergebeuren doet herbeleven: vandaag evenals toen, spreekt het geloof van de Kerk alle talen en wil het de volken in één enkele familie verzamelen.

Ik begroet van ganser harte en ook dankbaar de delegatie van het patriarchaat van Constantinopel, onder leiding van metropoliet Ioannis. Ik dank de oecumenische patriarch Bartolomaios I voor dit nieuwe broederlijk gebaar. Ik dank de heren ambassadeurs en de burgerlijke autoriteiten. Bijzondere dank gaat uit naar het Thomanerchor, het koor van de Thomaskerk uit Leipzig – de kerk van Bach – die de liturgie opluistert en ook een oecumenische aanwezigheid is.

Drie gedachten over het Petrusambt, met het werkwoord “bevestigen” als leidraad. Op welk domein is de bisschop van Rome geroepen te bevestigen?

Bevestigen in het geloof
Vooreerst, bevestigen in het geloof. Het Evangelie spreekt over de belijdenis van Petrus. “Gij zijt de Christus, de Zoon van de levende God” (Mt. 16, 16)[b:Mt. 16, 16], een belijdenis die niet van hem komt maar van de hemelse Vader. En het is omwille van die belijdenis dat Jezus zegt: “Gij zijt Petrus; en op deze steenrots zal Ik mijn Kerk bouwen” (Mt. 16, 18)[b:Mt. 16, 18]. De rol, de dienst van Petrus aan de Kerk heeft haar fundament in de geloofsbelijdenis in Jezus, Zoon van de levende God, die mogelijk werd door een genade uit den hoge. In het tweede deel van het Evangelie van vandaag, zien wij welk gevaar het is op een wereldse manier te denken. Wanneer Jezus over Zijn dood en verrijzenis spreekt, over Gods weg die niet overeenstemt met de menselijke weg van de macht, steken vlees en bloed echter weer de kop op: “hij begon Hem ernstig daarover te onderhouden: ‘Dat verhoede God, Heer! Zo iets mag U nooit overkomen!’” (Mt. 16, 22)[b:Mt. 16, 22]. En Jezus spreekt een hard woord: “Ga weg satan, terug! Gij zijt Mij een aanstoot, want gij laat u leiden door menselijke overwegingen en niet door wat God wil” (Mt. 16, 23)[b:Mt. 16, 23]. Wanneer wij onze gedachten, gevoelens, de logica van de menselijke macht de bovenhand geven, en wij ons niet laten beleren en leiden door het geloof, door God, worden wij een struikelblok. Het geloof in Christus is het licht van ons leven als Christen en als bedienaar van de Kerk!

Bevestigen in de liefde
Bevestigen in de liefde. In de tweede lezing hebben wij de ontroerende woorden gehoord van de heilige Paulus: “Ik heb de goede strijd gestreden, de wedloop voleind, het geloof bewaard” (2 Tim. 4, 7)[b:2 Tim. 4, 7]. Over welke strijd gaat het? Niet de strijd met menselijke wapens, die de wereld helaas nog in bloed doet baden; maar de strijd van het martelaarschap. De heilige Paulus heeft slechts één wapen: de boodschap van Christus en de gave van heel zijn leven voor Christus en de anderen. En het is werkelijk het feit zich op de voorlinie bloot te stellen, zich door het Evangelie te laten verteren, alles voor allen te zijn zonder zich te sparen, dat hij de Kerk geloofwaardig gemaakt en opgebouwd heeft. De bisschop van Rome is geroepen in die liefde voor Christus en voor allen te leven en ze te bevestigen, zonder onderscheid, beperkingen of grenzen. En niet alleen de bisschop van Rome: u allen, nieuwe aartsbisschoppen en bisschoppen, u heeft dezelfde plicht: u door het Evangelie laten verteren, alles voor allen zijn. De plicht u niet te sparen, uit uzelf te treden ten dienste van het heilig volk Gods.

Bevestigen in de eenheid
Bevestigen in de eenheid. Hier blijf ik even staan bij de handeling die wij voltrokken hebben. Het pallium is het symbool van gemeenschap met de opvolger van Petrus, “blijvend en zichtbaar beginsel en fundament van de eenheid in geloof en gemeenschap.” Lumen Gentium, 18[[617|18]] En uw aanwezigheid vandaag, dierbare medebroeders, is het teken dat de gemeenschap in de Kerk geen uniformiteit betekent. Vaticanum II, verwijzend naar de hiërarchische structuur van de Kerk, zegt: “Deze apostelen vormde Hij tot een college of bestendige groep en Petrus, uit hun midden gekozen, stelde Hij aan hun hoofd.” Lumen Gentium, 19[[617|19]] Bevestigen in de eenheid: de bisschoppensynode[d:63] in harmonie met het primaatschap. Op die weg van synodaliteit moeten wij voortgaan, groeien, in harmonie met de dienst van het primaatschap. En het Concilie vervolgt: “dit college brengt, voor zover het uit velen is samengesteld, de verscheidenheid en de universaliteit van het volk van God tot uitdrukking.” Lumen Gentium, 22[[617|22]] In de Kerk is verscheidenheid, wat een grote rijkdom is, steeds gefundeerd op de harmonie van de eenheid, als een grote mozaïek waarin de stukjes bijeenliggen om het ene grote plan van God te vormen. En dat moet ons aanzetten om ieder conflict te overstijgen, dat het lichaam van de Kerk verwondt. Één in de verschillen: er is geen andere katholieke weg om één te zijn. Dat is de katholieke geest, de christelijke geest: één zijn in de verschillen. Dat is de weg van Jezus! Als het pallium het teken is van gemeenschap met de bisschop van Rome, met de universele Kerk, met de bisschoppensynode, is het ook een engagement voor ieder van u om instrument van gemeenschap te zijn. De Heer belijden door zich door God te laten beleren; zich uit liefde voor Christus en Zijn Evangelie laten verteren, dienaar zijn van de eenheid.

Dat is, dierbare medebroeders in het bisschopsambt, wat de heilige apostelen Petrus en Paulus aan ieder van ons toevertrouwen, opdat het door iedere Christen zou beleefd worden. Moge de Heilige Moeder van God ons leiden en altijd met Haar voorspraak begeleiden: “Koningin van de Apostelen, bid voor ons! Amen”.