Op de feestdag van Onze Lieve Vrouwe van Lourdes (11 febr) 1984 publiceerde Paus Johannes Paulus II het document over ‘Het heilzame lijden’ / ‘Salvifici Doloris’. Dit was tijdens het Heilige Jaar van de Barmhartigheid (25 maart 1983 – Pasen 1984).
Het is het enige recente kerkelijk document dat zo nadrukkelijk het menselijk lijden en de christelijke omgang daarmee behandeld. De Brief bestaat uit 31 paragrafen, verdeeld over 8 hoofdstukken.
In het eerste hoofdstuk worden vele vormen van lijdenservaringen beschreven. De objectieve en subjectieve kanten van het lijden worden ondercsheiden, waarbij de Heilige Schrift als het ‘grote boek van het lijden’ wordt geduid. Met name het Boek Job komt aan bod. Van oudsher wordt dit Boek tijdens de Metten (onderdeel van de Gebedsgetijden van vooral monniken en priesters) in de maand september gelezen. Lijden heeft ook met boze in het algemeen te maken. De ziekte is niet een straf van God, maar de mens is belast met de erfzonde en vindt de uitdaging om in die gebrokenheid het lijden te zien als een mogelijkheid zich te verzoenen met God.
Kruis en verrijzenis van Christus worden als weg en voorbeeld van lijden van iedere mens getoond, waardoor en waarbij Christus – de Zoon van God – ons heeft verlost. Onder verwijzing naar de Apostel Paulus (Kol. 1, 24) wordt het menselijk lijden gezien als het deelhebben aan en aanvullen voor het lichaam van Christus, dat de Kerk is. Door dit mede-verlossende dragen van het lijden zegt Paulus ook dat hij zich kan verheugen in het door anderen gedragen lijden.
Met een meditatie over de gelijkenis van de barmhartige Samaritaan, waarbij het lijden anderen moet aanzetten om met medelijden het te dragen en de lijdenden te verzorgen om d epersoon die hij is.